"Give me liberty or give me death"

Því verður ekki á móti mælt að tæknin sé ,,búin að taka yfir allt samfélagið." En tæknin er ekki sjálfstætt hreyfiafl. Á bak við tæknina standa menn af holdi og blóði, teknókratar, sem móta, beita og stýra tækninni. Teknókratinn fer með vald í krafti sérfræðiþekkingar sinnar, sbr. hinn gríska stofn: techne=þekking / crat=vald. Slík tækniþekking byggir ekki endilega á traustri siðfræði og miðar ekki endilega að því að efla hag einstaklinganna eða samfélagsins. Reynslan bendir þvert á móti til þess að störf teknókratanna efli vöxt tækniveldisins sem slíks.

Efni eða andi?

Tækniveldið er vélrænt í eðli sínu, en ekki húmanískt. Tækniveldið hirðir ekki um siðfræði, skilur ekki mannlegt innsæi, virðir ekki ímyndunarafl mannsins eða sköpunarþörf, gefur ekkert fyrir frjálsan vilja eða samvisku mannsins. Tækniveldið grundvallast á efnishyggju og þar er ekkert rými fyrir sálina. Tækniveldið er sálarlaust. Tækniveldið snýst um vald, hagkvæmni og stjórnun. Tækniveldið þrengir smám saman að félagslífi okkar og samskiptum. Líf okkar verður fyrir vikið fábreyttara og ópersónulegra. Í tækniveldi er ekki ætlast til þess að menn hugsi sjálfstætt eða framkvæmi á eigin forsendum. Hlutverk okkar í tækniveldi er að vera hlýðnir móttakendur, ekki sjálfstæðir hugsuðir.

Leyfir þú öðrum að stjórna hugsunum þínum og lífi? 

Í tækniveldi lifum við utan frá og inn, ekki innan frá og út. Tækniveldið er í raun andstaða lýðveldis. Þetta sjáum við t.d. í muninum á Aþenu og Spörtu. Sparta var vélrænt samfélag, sem krafði þegnana um hlýðni og leyfði engar rökræður. Stefnumótunin kom ofan frá og niður, ekki úr grasrótinni og upp. Þess vegna var auðveldara að stjórna Spörtu en Aþenu. Með því að gerast hugsunarlausir þrælar tækniveldisins, með því að gefa frá okkur stjórn á eigin hugsunum og eigin lífi erum við að kasta frá okkur frelsinu, kasta frá okkur lýðveldinu. Bregðast okkur sjálfum.

Vísindi eru ekki það sama og tækni. Vísindi eru þekking. Tækni snýst um það hvernig eigi að beita þekkingu. Á því sviði verður að eiga sér stað umræða, lýðræðisleg umræða, þar sem alls konar sjónarmið komast að.

Af öllu framangreindu leiðir að við getum ekki leyft okkur að afhenda fámennum, útvöldum hópi tæknimanna vald til að ákvarða stefnumörkun fyrir allt samfélag okkar. Lýðveldisstjórnarformið má ekki víkja fyrir tækniveldinu. Í lýðveldi erum við frjáls, í tækniveldi erum við þrælar. Hvort kýst þú frelsi eða fjötra? 

"Give me liberty or give me death" (Patrick Henry, 1775)

Tæknin hefur tekið yfir samfélagið