Hver hefur eftirlit með snúningshurðum eftirlitsstofnana?

Hér er lýsing sem Íslendingar ættu að kannast vel við: Í kjölfar bankahrunsins 2008 var skrifuð hér mikil skýrsla af hálfu Rannsóknarnefndar Alþingis, þar sem því var meðal annars lýst hvernig veltihurðar milli fjármálafyrirtækja og eftirlitsstofnana ríkisins urðu til þess að veikja síðarnefndu stofnanirnar því skapaður var freistnivandi fyrir ríkisstarfsmenn sem fólst í því að þeir eygðu möguleika á betur launuðu starfi innan fjármálageirans. 

Hafi menn ímyndað sér að slíkur vandi væri bundinn við eitt afmarkað svið eftirlitsiðnaðarins, þá mæli ég með því að þeir hinir sömu horfi / hlusti á þetta viðtal mitt við Mary Holland, forseta Children´s Health Defense, þar sem hún lýsir því m.a. hvernig eftirlitsstofnanir í Bandaríkjunum hafi í reynd verið yfirteknar af eigendum stórfyrirtækja. Nánar lýsir hún þessu svo að ástandið sé sérstaklega varhugavert á sviði heilbrigðis- og lyfjaeftirlits. Í viðtalinu er orðum nánar vikið að því hvernig lýðræðislegir stjórnarhættir hafa hopað fyrir skuggaöflum og hverjum eftirlitsstofnanir ríkisvaldsins þjóna í reynd, um skuggastjórnendur sem vilja vinna vinna myrkraverk sín utan kastljóssins og um það hverjum stjórnmálamenn okkar eru eiginlega að þjóna.  

Samtalið endar á jákvæðum nótum, því við trúum því að óheilindi, fals, lygi, valdboð og harðstjórn muni alltaf lúta í lægra haldi fyrir því sem er satt, fagurt og gott. En til að ljósið geti hrakið myrkrið á brott þurfum við opna og frjálsa umræðu. 

Rödd hjartans, rödd mennsku, rödd friðar og sátta, það er þín rödd. Notaðu hana.

Við Íslendingar, og sennilega allt mannkynið, þurfum að finna innri styrk til að þora að lifa innan frá og út, en ekki utan frá og inn. Í þessu felst nánar að hafa innri áttavita sem er virkur, áttavita sem gerir okkur kleift að greina rétt frá röngu, sannleika frá blekkingum, frelsi frá helsi. Í þessu felst að heyra þá rödd sem bærist í hjarta okkar, þá rödd sem segir okkur hver sé rétta leiðin, sem liggur til lífsins, en villast ekki inn á brautir sem leiða til glötunar. 

Þessa braut fetum við ekki ef við útilokum rödd samviskunnar, látum aðra um að hugsa fyrir okkur, bergmálum skoðanir annarra og lifum samkvæmt því sem aðrir fyrirskipa okkur. Ein frumforsendan fyrir því að þetta sé hægt í nútímasamfélagi er sú að við hættum að gleypa við froðunni sem fréttaveitur stærstu fjölmiðla heims og afþreyingariðnaðurinn sturta yfir okkur daglega. 

Þessi nýlega könnun bendir til þess að Bandaríkjamenn séu að vakna til endurnýjaðrar vitundar um gildi þess að loka fyrir ruslmiðlana og leita annarra leiða til að staðsetja sig í tilverunni, enda benda niðurstöður könnunarinnar til þess að traust þeirra á stóru fjölmiðlunum sé í frjálsu falli. Á sama tíma mælir íslenska Fjölmiðlanefndin með því að við trúum helst engu nema það komi frá stórum og rótgrónum fjölmiðlum. 

Hér er samantekt sem hjálpar mögulega einhverjum til að sjá atburði síðustu missera í skýrara ljósi. Ef þetta vekur einhvern til umhugsunar, þá er það vel. 

Pólitísk reikningsskil munu eyða fallvöltum vinsældum

Íslendingar sem beita gagnrýninni hugsun hljóta að spyrja sig daglega hvaða hagsmunum kjörnir fulltrúar okkar eru í reynd að þjóna. Ríkisvaldið getur ekki rekið pósthús sómasamlega, en vill þó öllu ráða, m.a. hvaða orð við notum og hvernig við ferðumst. Smám saman þrengja handhafar ríkisvalds sér stöðugt lengra inn á svið einkalífs okkar um leið og þau seilast dýpra í vasa okkar til að fjármagna eigin ofvöxt. 

Stjórnmálaflokkarnir gefa út loforðalista fyrir hverjar kosningar en sameinast svo um að svíkja kjósendur sína næstu fjögur árin. Erfitt er að sjá hvað greinir flokkana að í framkvæmd. Í þessu ljósi má undrast mælingu nýrrar könnunar Maskínu um traust til ráðherra í ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur, þar sem forsætisráðherra og fyrrum utanríkisráðherra verma 1. og 3. sætið.  

Flestir kjósendur Sjálfstæðisflokksins vilja að fólk fái að taka ábyrgð á sér sjálft. Þessir kjósendur eru íhaldssamir í þeim skilningi að þeir vilja fara gætilega í breytingar og frjálslyndir i þeim skilningi að þau vilja að ríkið virði frelsi okkar til orðs og athafna en misvirði einstaklinginn ekki með því að fara með hann eins og hluta af ópersónulegum hópi sem megi smala í hjarðir og reka áfram með óttastjórnun, þvingunaraðgerðum og valdboði. Þessum kjósendum hefur þingflokkur Sjálfstæðisflokksins margvíslega brugðist á síðustu árum. Alvarlegasta tilvikið var stuðningur þingflokksins við frumvarp þáverandi utanríkisráðherra um bókun 35, sem þjónaði hagsmunum ESB fremur en Íslands. 

Kjósendur VG eru margir hverjir íhaldssamir á sinn hátt, en leggja áherslu á að við tökum sameiginlega ábyrgð á þeim sem verst standa, og að hinir efnameiri greiði meira í sameiginlega sjóði en þeir efnaminni. 

Á milli þessara tveggja póla ætti að vera hægt að eiga siðrænt, vitsmunalegt, pólitískt samtal. Hafi það verið hægt í upphafi þessa ríkisstjórnarsamstarfs virðist sá þráður vera um það bil að slitna. Ein skýringin er mögulega sú að forsætisráðherra hefur meiri áhuga á að sinna öðru en innanríkispólitík, enda hefur hún skuldbundið sig til að ganga erinda WHO, sem sendiherra þeirrar stofnunar enda þótt WHO hafi sjálfstæða útþenslu- og valdastefnu sem miðar leynt og ljóst að því að þrengja að þjóðríkjunum, auk þess sem meira en 75% rekstrarfjár WHO er skilyrt fjármagn (e. with strings attached). Að forsætisráðherra Íslands skuli hafa tekið að sér að ganga erinda slíkrar stofnunar ber vott um alvarlegan dómgreindarbrest.

Öllum má vera orðið ljóst að við búum við falskt lýðræði, innantóma skel, þar sem fulltrúar okkar þjóna öðrum hagsmunum en þeirra sem landið byggja. Eru Íslendingar svo þýlyndir að þeir sætti sig við svona stjórnarfar?

 

Andlegt vítamín

Kæru lesendur.

Í þessu skammdegismyrkri þurfum við að eiga innra með okkur von og styrk til að brjótast í gegnum myrkrið eins og frækornin sem nú bíða í jörðu eftir að brjótast fram í vor og taka á móti næringu himins í formi regns og sólarljóss. 

Að því sögðu leyfi ég mér að deila hér texta sem elskuleg eiginkona mín, Hrafnhildur Sigurðardóttir, skrifaði í morgun og deildi á síðu sem heitir Viska ljóssins, en innihaldið á erindi við okkur öll: 

Nú grúfir myrkrið yfir öllu og minnir okkur óneitanlega á hversu mikilvægt er að leyfa því ekki að ná yfirhöndinni. Til að létta lundina kveikjum við á kertum, kúrum okkur undir teppum og hlúum vel að okkur. Hafðu það að takmarki þínu að umvefja fólkið þitt hlýju og ljósi, líkt og teppið og kertið gerir. Margir eiga um sárt að binda og þá er gott að gefa sér stund í næði til að hleypa ljósi Guðs í hjartað og sjá síðan fyrir sér hvernig ljósið streymir frá hjartanu til allra þeirra sem í kringum þig eru, sérstaklega þeirra sem standa höllum fæti.

Hugarorkan fer hraðar en allt og ratar á réttan stað. Hugarorkan er eitt sterkasta afl veraldar og því skaltu alltaf dvelja við jákvæðar og uppbyggjandi hugsanir. Allt sem þú hugsar um getur orðið að veruleika. Sjáðu það fyrst fyrir þér í huga þínum, finndu tilfinninguna í hjarta þínu og leyfðu síðan tilfinningunni að streyma um allan líkamann. Sjáðu fyrir þér þann veruleika sem þú óskar þér. Sjáðu fyrir þér bestu mögulegu útkomu eins og sú útkoma sé núþegar orðin að veruleika. Dragðu framtíðina til þín með hugaraflinu. Í því tilliti er gott að fara með jákvæðar staðhæfingar sem byrja á orðunum „Ég er“, til dæmis eins og þessar:

Ég er frjáls

Ég er farvegur ljóssins

Ég er fegurð Guðs holdi klædd/ur

Ég er elskað barn Guðs

Ég er heilbrigð/ur og hraust/ur

Ég er friðsæl sál

Ég er leiðtogi lífs míns

Það er vel hægt að snúa þessum setningum á annan aðila með því að byrja setningarnar á „Þú ert“ og sjá um leið fyrir sér viðkomandi eflast og styrkjast.

Njóttu þess að hleypa ljósinu betur að þér og áður en þú veist af verður myrkrið horfið úr hugum og hjörtum.

Megi Guð vera með þér í dag og vertu meðvituð/meðvitaður um að þú ert farvegur ljóssins, farvegur Guðs.

#viskaljóssins #guð #ljós #orka #éger #farvegur

Orwell og nútíminn

Íslenskir og erlendir stjórnmálamenn dásama lýðræðið í orði kveðnu en undir þeirra stjórn verður stjórnarfarið þó sífellt ólýðræðislegra, m.a. með afhendingu á valdi til erlendra stofnana. Lýðræðisleg ábyrgð er sömuleiðis orðið einhvers konar skrautyrði sem erfitt er að greina í framkvæmd. Forsætisráðherra Íslands, sem mjög er umhugað um mannréttindi, fundaði í gær með kollega sínum sem hefur innleitt ritskoðun, bannað stjórnmálaflokka og ítrekað frestað kosningum, allt í nafni neyðarástands, en forsætisráðherra Íslands verður sömuleiðis tíðrætt um það hugtak í ýmsu samhengi. 

Bók Orwells, 1984, er ekki upplífgandi lestur, en hún eykur mögulega skilning okkar á samtímanum, öfugt við glæpasögurnar sem haldið er stíft að íslenskum lesendum fyrir hátíð helguð er ljósi og friði.  

Á tímum valdboðs og stjórnlyndis er full ástæða til að minna á að mannréttindi eru meðfædd, mönnunum ásköpuð og verða ekki frá okkur tekin af stjórnmálamönnum sem veifa neyðarflaggi.

Meðfylgjandi grein, sem birt er í Morgunblaðinu í dag, er skrifuð með þetta í huga. 

Upplýsingaóreiða í boði stjórnvalda

Sem almennir kjósendur höfum við það hlutverk að greina á milli misvísandi upplýsinga og ákveða hverju við kjósum að trúa. Hér eru tvö dæmi:

1. Í Morgunblaðinu í gær fullyrti Katrín Jakobsdóttir, sendiherra WHO, sem telur sig hafa vald til að skammta orku og mannréttindi, að ,,stærsta áskorun okkar kynslóðar" væru ,,loftslagsbreytingar og áhrif þeirra á mannréttindi". Á sama stað má í dag lesa grein eftir Helga Tómasson, prófessor í hagrannsóknum og tölfræði, þar sem fram kemur að ,,skoðun á tímaröðum á veðurstofugögnum síðustu 200-300 ár sýnir að ekki er grundvöllur fyrir yfirlýsingum á borð við hamfarahlýnun allrar plánetunnar." 

2. Í þessari nýju grein á Daily Sceptic, er fjallað um regluverkið sem nú er í smíðum hjá WHO og komist að sömu niðurstöðu og lesa má í minnisblaði sem undirritaður afhenti heilbrigðisráðherra og svo öllum þingmönnum í síðustu viku, þ.e. að reglurnar feli í sér framsal á fullveldisrétti. Í greininni er leitað svara við því hvers vegna framkvæmdastjóri WHO og stjórnmálamenn víða um heim kjósa að afneita þessu. Vita þeir ekki betur eða eru þeir vísvitandi að villa um fyrir almenningi? Frammi fyrir staðreyndum málsins telja höfundar að umræðan þurfi nú að beinast að því hvers vegna lýðræðisríki ættu að framselja fullveldi sitt í hendur stofnunar sem er (1) fjármögnuð að verulegu leyti af einkaaðilum og skuldbundin er til að fylgja fyrirmælum risafyrirtækja og sjálfskipaðra mannvina og (2) stjórnað er að hluta af aðildarríkjum sem í reynd eru alræðisríki og lúta engu lýðræðislegu aðhaldi. 

Höfundar greinarinnar spyrja svo lykilspurningar: Ef ríkisstjórnir eru vísvitandi að framselja fullveldi sitt án vitundar og án samþykkis ríkisborgara sinna, á grundvelli falskra yfirlýsinga ráðherra og WHO, þá teljist samhengið grafalvarlegt og þýði í reynd að leiðtogar þjóðríkjanna séu beinlínis að vinna gegn hagsmunum landa sinna og þjóða, í þágu ytri hagsmuna. Slíkt athæfi (lesist: landráð) varðar víðast hvar þungum viðurlögum. 

Skömmtunarstjórn Katrínar Jakobsdóttur

Allir hugsandi menn verða að fletta Morgunblaðinu í dag. Þar er tvennt sem vekur sérstaka athygli:

1. Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra Íslands og „sendiherra velsældarverkefnis Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar“ (WHO), er höfundur greinar sem birtist í Morgunblaðinu 11. desember undir yfirskriftinni „Baráttan fyrir mannréttindum í 75 ár“. Í greininni flaggar forsætisráðherra tveimur fánum, þ.e. annars vegar mannréttindaflaggi og hins vegar neyðarflaggi. Lesendur eru hvattir til að veita því athygli hvernig síðara flagginu er veifað með vísan til alls sem miður fer til að mála upp þá mynd að við búum í reynd við viðvarandi neyðarástand sem réttlæti stöðugt víðtækari aðgerðir yfirvalda. Almenningur þarf að vera á varðbergi gagnvart því að stjórnvöld noti slíkar yfirlýsingar eins og sauðargæru til að dulbúa valdbeitingarúlfinn sem Katrín Jakobsdóttir og aðrir valdboðssinnar vilja sleppa lausum gagnvart almenningi, m.a. undir merkjum yfirþjóðlegra stofnana. 
2. Á forsíðu er sagt frá fyrirætlunum yfirvalda (lesist: fyrirætlunum Skömmtunarstjórnar Katrínar Jakobsdóttur) um það að nýta sér eigið framtaksleysi til að réttlæta orkuskömmtun og valdbeitingu með vísan til heimatilbúins hættuástands. Reynslan sýnir að meðan kjósendur sitja þegjandi hjá mun framkoma stjórnvalda ekki breytast til batnaðar. Það er kominn tími til að íslenskur almenningur rísi á fætur og láti í sér heyra.

Um þetta mun ég skrifa lengri grein og birta síðar í vikunni. 

Í heild

Kæru lesendur.

Með góðfúslegu leyfi Sölva Tryggvasonar deili ég hér samtali okkar í heild. 

Góðar stundir.

https://www.youtube.com/watch?v=6YlfxCBOuxg

 

Hugvekja til Íslendinga

Ef Íslendingar ætla að vera frjáls þjóð í frjálsu landi þurfa þeir að taka ábyrgð á sínu eigin frelsi. Í því felst að við sýnum vilja og getu til að stjórna okkur sjálf, án þess að sýna dónaskap, yfirgang, fyrirlitningu, ókurteisi; án ofbeldis og án þess að niðurlægja sjálf okkur og aðra. Leiðin í þessa átt beinist ekki að því að banna fólki að tjá sig, banna efasemdir, gagnrýni eða ágreining. Sú leið hefur ítrekað verið reynd í alræðisríkjum og sú vegferð hefur aldrei endað vel. Nei, til að þjóð geti ráðið sér sjálf þarf hún að geta sýnt gagnkvæma virðingu og iðkað friðsamlega stjórnarhætti. Þrátt fyrir allt sem á gengur, þrátt fyrir áföll og mótlæti, þrátt fyrir vonbrigði með skoðanakannanir og fall á prófum verðum við að trúa því að við getum stjórnað okkur sjálf án þess að eyðileggja þau réttindi og það frelsi sem fyrri kynslóðir færðu okkur í arf. 

Íslenska lýðveldið er hugdjörf tilraun smáþjóðar til að fá að ráða sér sjálf. En lýðveldið viðheldur sér ekki sjálft. Til að það lifi þurfum við að þekkja stjórnkerfið og vera tilbúin að taka þátt í starfrækslu þess. Að þessu leyti er niðurstaða nýjustu PISA könnunarinnar áfall, því heilbrigt lýðveldi byggist á góðri undirstöðumenntun borgaranna. Einræðisríki og harðstjórnir þurfa ekki á menntuðum þegnum að halda. Til að lýðveldið okkar geti lifað þarf hver einasta kynslóð að hafa skilning á stjórnskipun landsins og þem hugsjónum sem lýðveldið var stofnsett til að verja. Það er m.ö.o. ekki nóg að þekkja réttindi okkar. Við þurfum að þekkja reglurnar sem ætlað er að verja þessi réttindi okkar.  

Stjórnarskrá lýðveldisins byggir á því að vald ríkisins sé takmarkað og að því sé dreift á fleiri hendur en færri. Þessu er ætlað að þjóna þeim tilgangi að verja réttindi okkar, frelsi okkar og möguleika okkar til að stjórna okkur sjálf. Þess vegna má valdið ekki safnast á of fáar hendur. Ef við missum sjónar á þessari undirstöðu, hvernig ætlum við þá að rækja borgaralegar skyldur okkar og hvað verður þá um lýðræðislega ábyrgð valdhafa? 

Ef menn vilja ímynda sér að við lifum nú í annars konar heimi en fyrri kynslóðir, þar sem við þurfum ekki lengur að verja framangreind dýrmæti; ef menn ímynda sér að þeir séu ,,heimsborgarar" í þeim skilningi að þeir treysti alþjóðlegum stofnunum til að stýra öllum okkar málum, þá þurfum við um leið að ræða hvað slikt afskiptaleysi af landsmálum felur í sér og hvort réttlætanlegt sé að vera hirðulaus um stjórn landsins okkar. Hvert ætlar ,,heimsborgarinn" að snúa sér þegar réttindi hans og frelsi verða tekin af honum? Hver á þá að koma honum til varnar? Hvert ætlar ,,heimsborgarinn" að snúa sér þegar búið er að svipta hann málfrelsi, fundafrelsi og ferðafrelsi?

Mannkynssagan segir okkur að valdið er ekki vel geymt í höndum fjarlægra valdhafa, sem svara ekki til neinnar ábyrgðar gagnvart borgurunum, sem vilja ekki heyra gagnrýni, sem umbera engar efasemdir. Ef skynsamt og velviljað fólk nennir ekki að taka þátt í stjórn landsins, þá mun það hlutverk lenda í annarra höndum.  

,,Ef þjóð býst við því að hún geti verið fávís og frjáls ... þá væntir hún þess sem aldrei var og aldrei verður" Thomas Jefferson

Á krossgötum

Í lýðfrjálsu samfélagi stafar ríkisvaldið frá þjóðinni og ríkið er þjónn fólksins. Tilgangur ríkisins er ekki að úthluta réttindum heldur að vernda þau og tryggja. Meðfylgjandi grein, sem birt er í Morgunblaðinu í dag, er rituð til að undirstrika þetta. 

Þar segir m.a.:

Við búum í raun orðið við einhvers konar stofnanaræði, þar sem stórum og smáum ákvörðunum er útvistað til skrifstofumanna í Brussel, Dúbaí og víðar, sem starfa undir áhrifum þrýstihópa, undir merkjum alþjóðlegra stofnana sem ekki bera hag Íslands sérstaklega fyrir brjósti. Yfir vötnum stjórnmálanna svífur nú stöðugt ágengari andi sameignarstefnu, sem leyfir að hagsmunum einstaklinga og þjóða sé fórnað til að „bæta hag heildarinnar“ (e. the greater good). Saga 20. aldar sýnir skýrlega hvílíkar hörmungar slík stefna getur leitt yfir einstaklinga og þjóðir. Með hverju árinu sem líður er verið að festa lýðveldið okkar í stöðugt þéttara neti alþjóðlegra sáttmála og alþjóðaskuldbindinga, sem í framkvæmd valda því að valdið verður stöðugt fjarlægara hinum almenna kjósanda. Þráðurinn milli valdsins og almennings er að slitna. Þetta er að gerast fyrir tilstilli ESB og SÞ, sem þvert gegn sögulegum, menningarlegum, trúarlegum og lagalegum hefðum byggja á því að valdið komi ofan frá og niður, m.ö.o. ekki að allt vald ríkisins stafi frá þjóðinni eins og lagt hefur verið til grundvallar í íslenskum stjórnskipunarrétti alla lýðveldissöguna og mótaði raunar afstöðu Íslandinga á þjóðveldisöld og sennilega lengst af í réttarsögu Íslands.