Þrek til að velja

Eftirfarandi setning Hannesar Jónssonar, sem ég vitnaði til í gær, hélt fyrir mér vöku í nótt: ,,Er nokkur hugsandi Íslendingur svo aum undirlægja að vilja þessa framtíð fyrir Ísland?"

Eru Íslendingar nútímans ,,hugsandi fólk"? Er hlutfallið hærra meðal annarra þjóða? Hversu margir vilja framselja hugsun sína til annarra, eins og t.d. þessi kona hér, sem vonandi hefur lært af reynslunni og svarar betur næst þegar á hana reynir. Hversu margt er það ekki í umhverfi okkar sem kemur í veg fyrir hugsun: Ótti, hjarðhegðun, venjur, merkingarlaus sjónvapsfroða o.fl. En gengur ekki allt bara vel? Erum við ekki rík og heppin? Ætli fólk hafi hugsað á sama hátt áður en Róm féll ... og áður en Babýlon féll? Hvernig fer fyrir fólki sem ekki hugsar? Sem ekki tekur ábyrgð á sjálfu sér, eigin heilsu, samfélagi sínu, framtíð sinni?

Við höfum val: Viljum við stjórnast utan frá eða innan frá? Viltu lifa eftir fyrirskipunum annarra, í ótta við yfirvaldið og hugsanlega refsingu ... eða viltu taka stjórn á þínu eigin lífi, taka ábyrgð á sjálfum þér? Heitir það ekki frelsi? Falla ekki alls konar hlekkir í burtu þegar þú hættir að stjórnast af óttanum? Þegar þú ferð að lifa á þínum eigin forsendum en ekki annarra? Hver er skipstjórinn á þinni skútu, þú sjálf / sjálfur eða einhverjir aðrir?

Við getum hugsað. Ef við bara þorum að hugsa. Hver og einn maður er ljós. Hvert einasta ljós skín í myrkrinu. Allt myrkur heimsins getur ekki slökkt þetta ljós. 

Hvers vegna lifum við? Er það til að þóknast öðrum? Til að vera á stöðugum flótta? Lifum við til að fela okkur? Til að standa í skjóli annarra manna skoðana og láta stjórnast af þeim? Eða snýst þetta líf um að reyna á sig, nýta þá krafta og hæfileika sem okkur hafa verið gefnir? Við höfum val. Okkur ber að velja hið rétta, sanna, fagra og góða. Ef við raunverulega viljum gera heiminn að betri stað, þá þurfum við að þora að hugsa - og velja.  

Fait accompli?

Bjarni Benediktsson segir að Sjálfstæðisflokkurinn muni ,,beita sér af hörku gegn aðild að ESB, það byggi á hug­sjón." Þessi sami flokkur mun þó væntanlega styðja frumvarp ríkisstjórnarinnar um bókun 35(!), frumvarp sem miðar að því að auka áhrifavald ESB hérlendis og mun færa Ísland skrefi nær þeirri réttareiningu (þ. Gleichschaltung) sem ESB stefnir að með "æ nánari samruna" (e. "an ever closer union"). Áhugavert verður að hlusta á málflutning þingmanna Sjálfstæðisflokksins í umræðum um bókun 35 og fylgjast með því um leið hvernig sömu þingmenn ætla að stilla sér upp sem trúverðugum málsvörum fullveldis og sjálfstæðis Íslands. Tjónið sem unnið verður með samþykkt þessa frumvarps mun mælast í því að skerða varnir sjálfstæðismanna í öllum flokkum (sjálfstæðismanna með litlu essi), því þegar ríkisstjórnin lætur til skarar skríða 2027 munu ESB sinnar segja að málið sé í raun afgreitt (fr. "fait accompli"), því að svo stór hluti íslenskrar löggjafar eigi þá þegar uppruna sinn í Brussel að of seint sé að snúa við. Þessum áróðri mun RÚV sturta yfir landsmenn mánuðum og misserum saman, í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslunnar sem Viðreisn og Samfylking ætla að keyra í gegn.

E.S. Eftir að hafa fylgst með því hvernig ráðherra Flokks fólksins hefur selt samvisku sína fyrir 30 silfurpeninga ... afsakið, ráðherrastól, og nú hvernig Sjálfstæðisflokkurinn hyggst leika tveimur skjöldum, þá sannfærist ég um að baráttan fyrir sjálfstæði Íslands sé ekki töpuð, heldur sé rétt að byrja. Sá dagur nálgast að Íslendingar muni sjá í gegnum óheilindin og hugsjónaleysið sem gegnsýra íslensk stjórnmál.  

P.S. Til gagns og gamans læt ég fylgja hér með grein sem kom upp í hendurnar á mér í áramótatiltekt nú áðan, en þetta er úrklippa úr Morgunblaðinu frá árinu 2001 [smellið til að stækka]. Höfundur er Hannes Jónsson, fv. sendiherra. Í grein sinni lýsir Hannes hvers konar fyrirbæri ESB er, þar sem stóru ríkin stýra ferðinni og litlu ríkin eru í farþegasæti. Hann spyr: "Er nokkur hugsandi Íslendingur svo aum undirlægja að vilja þessa framtíð fyrir Ísland?"

Voru Íslendingar með skrúfurnar betur hertar í kollinum árið 2001 en í dag? Vonandi ekki.

„Þetta mun allt enda með ósköpum“

Með ósk um bjarta framtíð

Rétt er að óska Íslendingum til hamingju með nýja ríkisstjórn, sem kom saman á ríkisráðsfundi nú fyrir jólin. Íslendingar kusu þessa flokka á grundvelli loforða sem gefin voru fyrir kosningar. Ákvarðanir sem teknar verða nú og á næstu árum gætu ráðið úrslitum um svo margt og áhrifin reynst óafturkræf EF:  

• Risavaxið ríkisbáknið verður þanið enn meira á kostnað persónufrelsis og fjárhags skattgreiðenda. 
• Unnið verður að því að framselja vald úr landi til alþjóðlegra stofnana (eins og WHO) og yfirþjóðlegra stofnana (eins og ESB). 
• Unnið verður að því að vernda og jafnvel efla rétt erlendra fjárfesta til að koma höndum yfir íslenskar auðlindir (þ.m.t. vatn, land og orku).
• Skuldasöfnun ríkissjóðs heldur áfram og verður að lokum svo sligandi að ,,lausnin" á fjárhagsvanda ríksisins verður sú að selja Landsvirkjun. Þeir sem kaupa Landsvirkjun munu vinna hörðum höndum að því að tengja Ísland við meginlandið með sæstreng því tengingin mun tífalda verðmæti fjárfestingar þeirra, en framkalla tap hjá íslenskum almenningi og fyrirtækjum með því að margfalda verð á raforku hér innanlands. 
• Vindorkuver munu rísa um allt land með tilheyrandi sjónmengun, plastmengun, jarðvegsrofi, hljóðmengun o.fl. 
• Hælisleitendamálin verða áfram í ólestri með tilheyrandi kostnaði og álagi á innviði sem þegar eru farnir að svigna.
• Íslensk tunga verður gengisfelld enn frekar. Íslendingar munu fara að upplifa sig sem útlendinga í eigin landi. 
• Straumur erlendra lagareglna, sem ætlað er að þjóna ,,hinum sameiginlega markaði" 400 milljóna manna fremur en hagsmunum tæplega 400.000 manna þjóðar, mun halda áfram að þyngjast þegar ný ríkisstjórn sameinast um að láta undan þrýstingi ESB og samþykkja frumvarp um bókun 35 og koma þannig á réttareiningu sem gengisfellir Alþingi og opnar flóðgáttir ,,framsækinnar" túlkunar í gegnum markmiðsyfirlýsingar sem taldar verða fela í sér alls konar skuldbindingar sem hvorki íslenskir þingmenn né almenningur hafði leitt hugann að. 

Binda verður vonir við það að þetta ágæta fólk muni loforðin sem þau gáfu kjósendum og vinni að því að verja hag landsmanna fremur en erlendra stofnana og fjarlægs valds. Ekki er víst að hnattvæðing og valdasamþjöppun í erlendum borgum þjóni hagsmunum Íslands.  

Í aðdraganda kosninganna hrukku margir frá borði sem ætluðu að kjósa Lýðræðisflokkinn og kusu út frá skoðanakönnunum en ekki út frá eigin sannfæringu, svo að "atkvæði þeirra félli ekki dautt". Hér er þá samviskuspurning: Er vel farið með atkvæðisréttinn þegar menn kjósa flokka sem reyndir eru að því að svíkja kosningaloforð og nýrri flokka sem gera það sama strax eftir kosningar?

Flokkur fólksins vann sigur í kosningnunum með því að lofa að "útrýma fátækt" (!) og lofa hundruðum milljarða úr ríkissjóði Íslands, sem þó skuldar nú þegar 1800 milljarða króna. Í kosningabaráttunni var öllu lofað til að fá ráðherrastóla ... og nú er strax verið að snúa við blaðinu: 

Hér er Inga Sæland með hástemmdar yfirlýsingar fyrir kosningar.  

Hér er kollegi hennar í ríkisstjórninni, Eyjólfur Ármannsson, að tala um það fyrir kosningar að frumvarpið um bókun 35 brjóti í bága við stjórnarskrá. Og hér er hann strax eftir fyrsta ríkisstjórnarfund búinn að svæfa samvisku sína og farinn tala á allt annan hátt. 

Frammi fyrir öllu þessu er eina huggunin sú að hafa gert allt sem í okkar valdi stóð til að afstýra því tjóni sem mögulega verður unnið á næstu misserum. Við buðum fram heiðarlegan valkost til að verja Ísland fyrir ásælni erlends valds, til að andmæla hermangi og stríðsæsingum, til að vera rödd friðar og sátta, til að framkalla aðhald og sparnað í ríkisrekstri, til að andmæla ósannindum og einhliða áróðri fjölmiðla, til að verjast atlögum lyfjaiðnaðar sem heldur hormónabælandi efnum að börnum og unglingum, til að koma klassísku frjálslyndi aftur á dagskrá í heimi sem er svo litaður af kreddum og pólitískri þröngsýni. 

En ekki þarf allt að fara á versta veg og gæfan verður okkur vonandi hliðholl. Ég skora á Íslendinga að veita ríkisstjórninni aðhald og minna ráðherra reglulega á fyrir hvern þau eru að starfa. 

 

Hvað gerðist?

Í kosningabaráttunni gagnrýndi ég íslenska fjölmiðla fyrir að fóðra okkur á rusli til að halda okkur í myrkinu. Þessi orð, sem ég stend við, rifjuðust upp þegar ég sá meðfylgjandi mynd fyrr í dag, sem stafar frá VAERS í Bandarikjunum (Vaccine Adverse Reporting System), en myndin birtir tölfræði um tíðni andvana fæðinga og fósturlát í Bandaríkjunum á árunum 1990-2022. Hvað gæti hafa gerst sem veldur því að tölurnar hækka svo geigvænlega á árunum 2021 og 2022? 

Á sama tíma rifjast upp fréttatími RÚV frá árinu (2021) þar sem þungaðar konur biðu í langri röð eftir að láta sprauta sig með lyfi sem RÚV og aðrir fjölmiðlar höfðu lofsamað fyrir að veita vörn gegn "veirunni skæðu". Frétt RÚV gekk út á að sýna að þessar konur hefðu orðið fyrir "mjög óþægilegri reynslu" þegar kona sem ekki var komin til að sprauta sig vildi vara þær við að þiggja sprautuna. Konan sem mælti fram viðvörunarorðin var sýnd bæði í hljóði og mynd. Sömuleiðis minnir mig að sýnt hafi verið þegar lögregla kom á vettvang og fjarlægði hana svo að lyfjagjöfin gæti haldið áfram ótrufluð. Þessi sama sjónvarpsstöð leyfir dæmdum glæpamönnum að hylja andlit sín þegar myndir eru birtar af þeim í fréttatímunum, en áhyggjufulla konan naut ekki slíkra réttinda. Miðaði framsetning fréttastofunnar að því að birta upptökuna sem víti til varnaðar fyrir aðra sem vildu mæla fram viðvörunarorð? 

Í ljósi meðfylgjandi tölfræði frá VAERS væri kannski full ástæða til að fréttastofan færi ofan í saumana á framsetningu sinni og jafnvel ræddi við mótmælandann um hvað það var sem hún vissi en fréttastofan vissi ekki?

E.S. Um nýja ríkisstjórn ætla ég að skrifa síðar, en sérhver þjóð fær auðvitað þá valdhafa sem hún á skilið. Guð blessi Ísland. 

 

Lærdómur ársins 2024

1. Inngangur

Á árinu sem er að líða gekk ég í gegnum einstæða reynslu, þ.e. að að bjóða fram í tvennum kosningum í þeirri viðleitni að vekja Íslendinga til vitundar um öfugþróun stjórnmálanna í átt til valdasamþjöppunar og valdaafsals, sem leiða munu þjóðina í fjárhagslegar og pólitískar ógöngur ef ekkert verður að gert.

Í því sem hér fer á eftir verður staldrað við góðar og slæmar hliðar þessarar reynslu. Samhliða verða dregnar upp grófar útlínur, í von um að þessir punktar geti aukið skilning og komið öðrum að gagni á síðari stigum.

2. Sub sole, sub umbra virens (Þróttmikil í sól og í skugga)
   1. Bjarta hliðin

Í aðdraganda kosninganna gafst kostur á að tala við mikinn fjölda Íslendinga, bæði beint og óbeint (í gegnum fjölmiðla). Í kjölfarið hafa margir fundið hugrekki til að tjá sig sjálfir. Fólk sem ekki þekktist áður hefur kynnst og fundið nýjan vettvang til samvinnu og samtals. Von okkar er sú að búið sé að sá fræjum sem muni ná að spíra og bera ávöxt, þótt það taki einhver ár að spíra í hrjóstrugum íslenskum jarðvegi.

Á þessari vegferð höfum við hjónin styrkt hjónaband okkar, enda höfum við staðið saman sem einn maður. Þar hefur vissulega hjálpað að hafa kynnst öllu þessu góða fólki sem á vegi okkar hefur orðið. Við treystum því og trúum að þessi vegferð hafi verið nauðsynleg þó svo að við höfum ekki (enn) uppskorið það sem vildum sjá. En ferðin mun leiða okkur í átt að réttu marki. Á þeirri leið gildir að vera þrautseig, hugrökk og hafa þrek til að færa fram sjónarmið sem aðrir treysta sér ekki til að ávarpa.

1. Skuggahliðin

Við höfum öll persónulega reynslu af þrautagöngu og erfiðleikum. Þjáning er forsenda skilnings. Að þekkja þjáningu eykur kærleikann til annarra sem hana þurfa að þola. Þjáning er andleg reynsla. Þjáning er ferðalag í gegnum myrkur í átt til ljóss, í gegnum þrengingar í von um frelsi, í gegnum prófraunir sem við stöndumst eða föllum á. Um leið verður okkur ljóst hvað betur hefði mátt gera, hvar við fórum út af sporinu. Okkur verður ljóst á endanum hvað var verið að prófa og við þekkjum okkur betur eftir á. Sú sjón er ekki alltaf þægileg. Freistandi getur verið að kenna öðrum um mistökin sem við gerðum. Vorum við óvarkár? Tillitslaus? Of beinskeytt? Hlustuðum við nægilega vel?

Reynslupróf af þessu tagi er í raun sérstakt í tilviki sérhvers manns og sérhverrar þjóðar. Hver og einn verður að draga sinn eigin lærdóm og meta með sjálfum sér hver rétt viðbrögð séu og hver lærdómurinn er. Þjáningin er alltaf persónuleg reynsla sem ekki er hægt að ramma inn í kreddu eða kenningu um hvernig beri að túlka og skilja. Samt má segja að í þessu leynist kjarni sem vel má draga fram og ræða. Í eldraun eins og þessari reynir á allt það sem við höfum byggt tilveru okkar á. Sumar stoðirnar bresta. Hinar sem eftir standa þarf mögulega að styrkja enn frekar. Þetta má líta á sem gagnlegt hreinsunarferli anda, sálar og líkama, þ.e. ef stefnt er að upplýsingu og uppljómun.

 

3. Lýðræðisflokkurinn sem andóf gegn andlausri, lífvana pólitík

Hver sá sem býður sig fram til starfa á opinberum vettvangi fær fljótt að heyra þau skilaboð að hann verði að segja það sem fólkið vill heyra / segja það sem er vinsælt til að komast í stólinn sem keppt er um, en geta svo farið að sýna sitt rétta andlit þegar stólnum er náð. Slíkri ráðgjöf hlýtur heiðarlegur maður að hafna, því enginn vill ljúga sig inn á annað fólk eða ganga í augu þeirra á fölskum forsendum. Slíkt er ekki gott upphaf að hjónabandi og heldur ekki í opinberri þjónustu.

Lýðræðisflokkurinn hefur sérstöðu gagnvart öðrum flokkum því við sem stöndum að honum viljum tala af heilindum og ekki reyna að ljúga okkur inn í hjörtu fólks. Það hefur verið sérstök reynsla að heyra atvinnustjórnmálamenn segja það sem þeir telja vera vinsælt til að afla sér fylgis, verandi sjálfur meðvitaður um það að þetta sama fólk mun segja eitthvað annað þegar það er komið inn á Alþingi eða inn í ríkisstjórn. Reynslan sýnir að ekki er til vinsælda fallið að boða aðhald í ríkisrekstri og nauðsynlegan niðurskurð þegar aðrir flokkar bjóða viðbótarútgjöld upp á hundruði milljarða króna úr opinberum sjóðum. Lýðræðisflokkurinn var stofnaður til að veita slíkri pólitík viðnám og til að benda á að hérlendis er orðið til lokað pólitískt kerfi, sem stuðlar að samþjöppun valds og þjónar kerfinu fremur en fólkinu sem kerfið var stofnað til að þjóna.

4. Lærdómurinn um íslensk stjórnmál

Þróun íslenskra stjórnmála í átt til lokaðs kerfis verður best skilin með hliðsjón af áhrifum EES samningsins.

Frá gildistöku EES samningsins árið 1994 hefur Ísland breyst úr því að vera skýrt dæmi um þjóðríki (með eigin lög, tungumál og menningu) yfir í að vera aðildarríki (með innflutt lög, ensku sem vinnumál og fjölmenningu). Í framkvæmd hefur þetta leitt til þess að stjórnmálakerfið hefur umbreyst: Lóðrétt tengsl milli innlendra valdhafa og almennra borgara hafa trosnað. Á sama tíma hafa lárétt tengsl milli valdhafa styrkst á milli landa. Afleiðingin hefur orðið sú að þrengt hefur verið að pólitískri umræðu og þess í stað er sérfræðingum (tæknikrötum) ætlað að leysa þau vandamál sem upp koma, m.a. með því að starfrækja velferðarkerfi, fletja út ójöfnuð með innheimtu skatta og útgreiðslu bóta, auk þess að stuðla að vaxandi ríkisumsvifum og ríkisafskiptum. Á þessum grunni hafa vinstri og hægri flokkar þjappað sér inn á miðjuna undir því yfirskini að þannig sé unnt að bæta lífskjör almennings. Þetta gekk ágætlega á eftirstríðsárunum, en frá og með 8. áratugnum hefur hægt á hagvexti á meginlandi Evrópu. Í viðleitni til að takast á við þetta tóku stjórnmálaflokkar bæði til vinstri og hægri upp hugmynd EB um „sameiginlegan markað“ og stórfellda einkavæðingu í von um að blása nýju lífi í efnahagsmálin. Um þetta voru Sjálfstæðisflokkur og Samfylking sammála í ríkisstjórninni sem sat þegar fjármálahrunið varð 2008 og um þetta eru stjórnmálaflokkarnir enn sammála á árinu 2024. Þetta er eina leiðin til að skilja áhuga Viðreisnar og Samfylkingar á ESB aðild og eina leiðin til að skilja þjónkun Sjálfstæðisflokksins við ESB, sbr. m.a. frumvarpið um bókun 35 sem síðastnefndi flokkurinn hefur ítrekað lagt fram á Alþingi.

Vandi stjórnmálanna (og þar með íslensku þjóðarinnar) er sá að ESB er lífvana, andlaust fyrirbæri, sem lýtur engu lýðræðislegu aðhaldi og þar sem skrifstofumenn, dómarar, bankamenn og forsætisráðherrar vinna, á bak við luktar dyr, að afgreiðslu mála „með einróma samþykki“. Á vettvangi ESB (og þar með EES) leysast hefðbundin stjórnmál upp, því kjörnir fulltrúar aðildarþjóða hafa ekki frumkvæðisrétt, heldur aðeins til að kjósa já eða nei um tillögur sem koma frá skrifstofuveldinu. Í raun er hér orðin til ný tegund stjórnarfars þar sem línurnar eru lagðar af ósýnilegum mönnum (diplómötum, skrifstofum og æðstu embættismönnum) og stefnumörkunin í reynd tekin úr höndum kjörinna stjórnmálamanna. ESB (og þar með EES) er í raun kerfi sem lýtur fámennisstjórn. Rökræður þeirra sem þar sitja heyrast ekki opinberlega. ESB er ekki lýðræðislegt fyrirbæri og þróast raunar stöðugt lengra í átt til tækniveldis (e. technocracy) þar sem valdið verður stöðugt fjarlægara þeim sem ákvarðanir beinast að, þ.e. almenningi / kjósendum / skattgreiðendum. Á sama tíma hefur samhengi valds og ábyrgðar orðið stöðugt veikara. Þessi þróun hefur gengið það langt að valkostirnir eru orðnir skýrir: Vilja Íslendingar fórna fullveldi landsins síns í samskiptum við sífellt ágengara erlent pólitískt sambandsríki eða viljum við hafa stjórn á okkar eigin málum og hafna því að renna inn í „Bandaríki Evrópu“? Í tilviki Íslands þurfa menn að ræða heiðarlega um það hvort EES samningurinn, eins og hann hefur þróast, samræmist kröfum um lýðræðislegt stjórnarfar. Í því samhengi þarf jafnframt að ræða heiðarlega hvort útþanið regluverk EES hentar íslenskum fyrirtækjum, sem flest eru lítil á evrópskan mælikvarða; hvort ESB aðild henti smáþjóð sem þarf að beygja sig undir að ákvarðanir um fiskveiðar o.fl. komi frá Brussel og hvort upptaka Evru henti íslensku hagkerfi.

5. Lærdómurinn um íslenskt samfélag

Við höfum lært að horfast í augu við að Ísland er klíkusamfélag, þar sem sumar klíkurnar (stjórnmálaflokkarnir) hafa gert samkomulag um að skammta sér 4 milljarða úr ríkissjóði á hverju kjörtímabili og lágmarka þannig líkur á að nýir flokkar komist á legg. Þannig er orðið til lokað pólitískt kerfi á Íslandi, þar sem allir flokkar hafa í raun runnið saman í eina stærri klíku sem sameinast um að styðja það kerfi sem að framan var lýst og um að jaðarsetja þá sem viðhafa aðra nálgun, sérstaklega hvað varðar kristileg viðmið, varðstöðu um fullveldið, lýðveldið (valddreifingu) o.fl.  Slíkar skoðanir eru að ósekju kenndar við harðlínu / öfgar og grafið er undan lögmæti þeirra (og útbreiðslu) í fjölmiðlum og á netinu.

Í klíkusamfélaginu leitast menn við að fela sig í hjörðinni, gagnrýna ekki félaga sína, síst af öllu foringjana. Í slíku andrúmslofti þrífast margs konar óhreinindi, spilling og óheilindi. Við höfum þurft að horfast í augu við þá staðreynd að ekki allir kjósendur ígrunda val sitt vel, heldur velja t.d. út frá útlitseinkennum og kynferði fremur en því sem frambjóðendur standa fyrir. Dæmi: „Ég er að hugsa um að kjósa hana því hún er með svo blítt andlit.“ / „Ég er svo heppin að ég þarf ekki að hugsa um hvern ég ætla að kjósa. Það er hefð í minni fjölskyldu að kjósa alltaf sama flokkinn.“ Á vinnustöðum er víða eitrað umhverfi þar sem fólki er ætlað að hafa tilteknar skoðanir og andmæli geta leitt til brottrekstrar. Umræðumenning er ekki nægilega langt komin þegar fólk / flokkar / skoðanir eru afgreiddar með hneykslun / flissi / sleggjudómum. Ef menn finna ekki hjá sér kjark til að tjá sig hreint út í slíku umhverfi má a.m.k. spyrja hvað hafi orðið um gildi þess að eiga opið samtal og fá að iðka gagnrýna hugsun.

Við lifum í samfélagi þar sem fylkingar takast á fremur en að við sem einstaklingar reynum að finna sameiginlegan flöt. Þetta þýðir að við erum á villigötum sem samfélag. Fylkingar nútímans eru litlu skárri en klíkur og ættbálkar fyrri tíðar. Við þurfum ekki þessa endalausu baráttu milli fylkinga, heldur jafnvægi sem byrjar hjá hverjum og einum einstaklingi. Því má spyrja: Erum við, sem einstaklingar, í jafnvægi? Þurfum við ekki að byrja á að skoða það? Merkimiðanir sem við notum (Samfylkingarmaður, Valsari, Hvergerðingur) segja ekkert um hver við erum í raun. Vitum við hver við erum á bak við alla þessa merkimiða? Ef þér finnst þetta vera erfið spurning er kannski þægilegra að leita skjóls í vinnunni, drekkja sér í verkefnum á virkum dögum og í víni um helgar, til að þurfa ekki að hugsa. Flest 10 ára börn eiga í erfiðleikum með að lýsa sjálfum sér. Fullorðið fólk á ekki mikið auðveldara með það. Hver ertu? Pípari, smiður, bókari, kennari? Nei, þú ert farvegur Guðs. Hlutverk þitt er að miðla ljósi inn í þessa myrku veröld.

Allt þetta þýðir í raun að við búum við skoðanakúgun sem er bæði sjálfskipuð og utanaðkomandi. Þetta birtist í því að fólk er hrætt við að tjá sig, óttast um afkomu sína, hræðist að falla í ónáð hjá klíkunni sem þau telja sig tilheyra. Í litlu samfélagi er gerð sú þögla krafa að menn ruggi ekki bátnum um of, heldur séu með á vagninum, með í partýinu. Lykilinn þekkja allir, þ.e. að „vera bara næs og skemmtilegur“. Vissulega er erfitt að vera einn á móti fjöldanum, en enginn maður sem vill vera heiðarlegur við sjálfa sig og aðra getur til lengdar barið niður sína innri rödd án þess að fara að lokum að fyrirlíta sjálfan sig. 

 

6. Samantekt

Hér hafa verið nefnd stór álitamál sem tímabært er að tekin verði til heiðarlegrar umræðu. Í þeirri umræðu ber að gæta þess að kjósendur fái frið til að vega og meta andstæð sjónarmið. Í Egils-sögu (57. kap.) er því lýst hvernig sett voru upp vébönd í kringum þá sem leysa þurftu úr erfiðum álitaefnum. Véböndin gegndu því hlutverki að vernda þá sem innan þeirra voru, þannig að menn fengju frið til að hlusta, hugsa og mynda sér sjálfstæða skoðun, óáreittir. Þennan frið ber að verja með því að tryggja að fyrirtæki sem annast skoðanakannanir fari ekki að hanna skoðanir í aðdraganda kosninga. Með vísan til hinna fornu vébanda þarf að setja skýr tímatakmörk gagnvart því að birtar séu kannanir síðustu vikur fyrir kosningar.

Án þess að hér sé fjallað um hvort / hvernig skoðanakannanir fæli almenning frá því að kjósa samkvæmt sinni eigin samvisku, þá er ljóst að nýir flokkar þurfa að berjast við ofurefli ríkisrekinna stjórnmálaflokka sem gera hvað sem er til að geta haldið áfram að fjármagna sig úr vösum almennings; við atvinnustjórnmálamenn sem segja hvað sem er til að fá að halda starfinu; við að hefja á loft hugsjónir sem hafa rykfallið; við hagsmunaöfl sem vilja standa vörð um kerfið sem verndar þau; við sofandahátt þeirra sem vilja ekki vakna og taka ábyrgð á samfélagi sínu; við eiginhagsmunahyggju þar sem menn slást um að komast að veisluborði pólitískrar spillingar; við leti sem vill reiða sig á ölmusur úr ríkissjóði fremur en eigin vinnu; við undirgefni sem kýs sömu kerfisflokkana aftur og aftur. 

7. Lokaorð

Ég og málsvarar Lýðræðisflokksins stöndum við allt sem við höfum sagt opinberlega á árinu. Málflutningur okkar grundvallaðist á ást til landsins og umhyggju fyrir framtíð íslenskrar þjóðar. Þessi grunnafstaða knúði okkur til að benda á óþægilegar staðreyndir. Þar með settum við okkur í stöðu drengsins í sögunni um Nýju fötin keisarans, sem sannarlega aflaði sér ekki vinsælda, hvorki hjá allsberum valdhafanum né hjá þeim sem í sjúklegri meðvirkni höfðu tekið þátt í veruleikafirringu fína fólksins. 

Vonandi tekst okkur aftur að finna aftur þann siðræna grunn sem heilbrigt samfélag getur staðið á, grunn klassískra dyggða og góðra gilda, sem gefur fólki þrek til að standa með sjálfu sér, verja landið sitt og allt það góða sem það hefur fóstrað í aldanna rás. Nú er runninn upp tími hvíldar og endurmats þar sem færi gefst til að horfa á þróun mála úr fjarlægð - með von um að allt fari eins vel og hægt er.

[Grein þessi birtist fyrst á www.visir.is 14.12.2024]

,,Þetta er ekki hægt ... en það verður samt að gera þetta."

Ofangreind orð komu frá einum af bestu sonum Íslands þegar við ræddum nú í haust um stofnun og framboð Lýðræðisflokksins. Já, við vissum að þetta yrði erfið sigling gegnum brimgarð ríkisrekinna stjórnmálaflokka sem auglýstu fyrir tugi milljóna; í gegnum múr ríkisstyrktra fjölmiðla; gegn innlendu og erlendu stofnanaveldi. Lýðræðisflokkurinn varð að komast á fót til að unnt væri að tjá, með skýrum hætti í kosningabaráttunni, að kjósendur geta haft áhrif og þyrftu ekki endalaust að þola ánauð spillts stjórnkerfis og fégráðugs ríkis. 

Lýðræðisflokkinn varð að stofna til að unnt verði að segja síðar meir að íslenskir kjósendur hafi sannarlega verið varaðir við þeirri hættu sem stöðugt nálgast: Þar sem vald og auður halda áfram að þjappast saman; þar sem íslenskir ráðamenn (nú væntanlega Alma, Víðir o.fl.) halda áfram að afhenda erlendum stofnunum (ESB, Nato, WHO, SÞ) stöðugt meiri áhrif, bæði innanlands og á sviði utanríkismála.

Hvenær mun koma að því að Íslendingar hætti að kjósa flokka (og fólk) sem þekktir eru fyrir að blekkja kjósendur með innihaldslausum loforðum? Hvenær munu Íslendingar hætta að treysta flokkum sem ítrekað hafa valdið skattgreiðendum beinu fjárhagstjóni (með mistökum og spillingu) og óbeinu (með peningaprentun til að borga vanhugsuð loforð). Hvenær munu Íslendingar hætta að kjósa flokka sem slegið hafa leyndarhjúp um mikilvæg gögn (t.d. varðandi Icesave og bóluefnakaup)? 

Með ríkisstjórn Viðreisnar, Samfylkingar og Flokks fólksins eru litlar líkur á að háar skuldir ríkissjóðs (nú ca. 1800 milljarðar) verði lækkaðar, þrátt fyrir að ríkið muni halda áfram að hækka skatta og gjöld!

Framboð Lýðræðisflokksins þjónaði þvi hlutverki að skerpa athygli landsmanna gagnvart því sem fylgjast þarf með: Hvernig hulið erlent og innlent vald seilist til auðs og áhrifa, hvernig ríkisstyrktir fjölmiðlar hagræða sannleikanum í samræmi við pólitískan rétttrúnað, sem flestir stjórnmálamenn og stærstur hluti almennings endurtekur gagnrýnislaust. Dæmi: Flestir stjórnmálamenn (og kjósendur) virðast enn trúa því að átökin í Úkraínu hafi byrjað árið 2020 (en ekki 2014). Flestir trúa því sömuleiðis að sprautulyfin gegn Covid-19 hafi veitt vörn og ekki valdið umtalsverðum skaða). 

Ný ríkisstjórn mun vafalaust halda áfram að telja fólki trú um að við séum vel menntuð, frjálslynd, rík þjóð og meðal hamingjusömustu þjóða. Lýðræðisflokkurinn notaði ekki slíkan fagurgala, heldur raunsæi með því m.a. að benda á að þjóð sem státar sig af því að vera vel upplýst ætti ekki að eyðileggja heilsu sína með óheilbrigðum lífsstíl: Ef ekki verður tekið á rót vandans (guðleysi?) mun offita, kvíði, þunglyndi, félagsrof o.fl. knésetja heilbrigðiskerfið, bótakerfið og ríkissjóð.

Ein meginforsenda þess að íslenskt lýðræði geti gengið í endurnýjun lífdaga er sú að menntakerfið dragi úr kennslu og prófum sem snúast um hugsunarlausa endurtekningu. Þess í stað ber að efla gagnrýna hugsun og hvetja nemendur til að virkja hæfileika sína og sköpunarkrafta.  

Að síðustu vil ég þakka öllum þeim sem studdu Lýðræðisflokkinn, öllum frambjóðendum fyrir hugrekkið og öllum sjálfboðaliðum fyrir óeigingjarnt framlag þeirra í þágu hugsjónar um betri framtíð. Á fundum okkar kviknaði neisti sem halda verður lífi í fram að næstu kosningum, þegar Íslendingar verða vonandi tilbúnir að meðtaka skilaboð flokksins um frið, frelsi, líf og ljós í baráttu við öfl sem ýta undir myrkvun hugans, frelsishöft og stríð. Þessi barátta er raunveruleg og hún er eilíf. Frammi fyrir þeim hörmungum sem á ganga í heiminum, frammi fyrir þeirri illsku sem sýnileg er alls staðar, getur enginn staðið aðgerðarlaus á hliðarlínunni án þess að flekka sjálfan sig.  

Eins og allir aðrir stendur þú frammi fyrir vali, kæri lesandi. Taktu þér stöðu réttu megin. Feldu þig ekki í hjörðinni. Fylgdu ekki meirihlutanum í blindni. Hlýddu samvisku þinni og sannfæringu. Láttu ekki aðra hugsa fyrir þig: Skylda þín er ekki auðveld, en hún er skýr: Þér ber að standa vörð um það sem er saklaust, gott, fagurt og satt. 

Jörðin er þín og það sem lífið býður

Ef þú átt ró, er aðrir æðrazt hafa
og uppnám sitt og vanda kenna þér,
ef traust þín sjálfs er vaxið allra vafa,
og veiztu þó, að hann á rétt á sér,
ef kanntu í biðraun þoli þínu að halda
og þreyta án lygi tafl við grannans róg,
og láta ei heiftúð hatur endurgjalda,
en hafa lágt um dyggð og speki þó, – 

Ef draumum ann þitt hjarta og hönd þín dáðum
ef hugsun fleygri verðugt mark þú átt,
ef sigri og hrakför, blekkingunum báðum,
Þú brugðizt getur við á sama hátt,
ef sannleik þínum veiztu snápa snúa
í snörur flóna, en bugast ekki af því,
og lítur höll þíns lífs í rústamúga,
en lotnu baki hleður grunn á ný, – 

Ef treystist þú að hætta öllu í einu,
sem ævilangt þér vannst, í hæpið spil,
og tapa – og byrja á ný með ekki neinu
og nefna ei skaðann sem hann væri ei til,
ef færðu knúið hug og hönd til dáða,
er hafa bæði þegar lifað sig,
og þú átt framar yfir engu að ráða,
nema aðeins vilja, er býður: Stattu þig!  

Ef höfðingi ertu í miðjum múgsins flokki
og málstað lýðsins trúr í konungsfylgd,
ef hóf sér kunna andúð þín og þokki,
og þó ertu ávallt heill í fæð og vild,
ef hverri stund, er flughröð frá þér líður,
að fullu svarar genginn spölur þinn,
er jörðin þín og það, sem lífið býður,
og þá ertu orðinn maður, sonur minn!

Rudyard Kipling (þýð. Magnús Ásgeirsson)

If (Rudyard Kipling)