Nýr dagur í BNA, nótt á Íslandi.

Eitt fyrsta embættisverk nýs Bandaríkjaforseta var að segja upp aðild BNA að WHO með vísan til þess að WHO sé spillt stofnun sem hafi algjörlega brugðist í "kófinu" og vinni nú á því að skerða fullveldi þjóðríkjanna. WHO er að langmestu leyti fjármögnuð af hagsmunaaðilum, sem flestir eru tengdir lyfjaframleiðendum og hafa hagsmuni af því að WHO vinni að því að dæla sem mest af lyfjum í alla heimsbyggðina, jafnvel þótt lyfin hafi ekki farið í gegnum öryggisprófanir og sýnt sé að þau muni hafa í för með sér margvíslegan skaða, fjártjón, aukaverkanir og jafnvel andlát.   

Í nóvember 2023 ritaði ég bréf til allra alþingismanna þar sem varað var við því hvert WHO stefndi. Alþingi Íslendinga sýndi málinu engan áhuga. Það er ekki kjörnum fulltrúum Íslendinga að þakka að WHO hafi hlekkst á í ráðagerðum sínum. 

Á sama tíma og þetta gerist kemur í ljós að fráfarandi forseti, Biden, hefur kosið að náða einn sinn helsta ráðgjafa, Anthony Fauci, án þess að svara þeirri spurningu hvernig svo óskeikull maður eins og Fauci, sem var vísindin holdi klædd, gæti þurft á náðun að halda. Voru sprautulyfin annars ekki alveg pottþétt örugg og árangursrík (e. safe and effective)?

Ekki eru allir sammála um það og telja að alls ekki hefði átt að sprauta ungmenni með umræddum lyfjum, en slíkar ábendingar þykja kannski enn óþægilegar? Þegar Fauci og WHO lögðu saman varð mögulega úr einhver dimmasti kafli síðari tíma sögu. 

 

Harma ákvörðun Trumps

Merkir tímar. Merkur dagur.

Forn kínversk bölbæn rætist á okkar líftíma: Við lifum á áhugaverðum tímum. Meira segja í því samhengi er dagurinn í dag áhugaverður, því nýir straumar munu renna frá höfuðbóli vestrænnar menningar, Bandaríkjunum, frá og með deginum í dag, þ.e. frá og með innsetningu nýs forseta í valdamesta embætti plánetunnar.

Donald Trump hefur boðað, nú síðast í ræðu sem haldin var í gær, að hann muni verja málfrelsið, m.a. með því að leyfa áframhaldandi starfsemi TikTok, hann muni stöðva stríðið í Úkraínu og birta gögn um "aftökur" (e. assasinations) JFK, RFK og Martin Luther King sem allt of lengi hafi verið undir leyndarhjúp (e. over-classified). Á sama tíma sitja Íslendingar uppi með ríkisstjórn sem setur stríðsrekstur í forgang, vill stýra landinu enn lengra undir áhrifavald ESB með tilheyrandi valdboði og ritskoðunartilburðum. RÚV birtir um helgina langa umfjöllun um hættur tjáningafrelsisins og "réttmæti" þess að sérfræðingar ráðandi afla fái að stýra því hvað megi birta og hvað ekki, hvað flokkist undir "upplýsingaóreiðu" og hvað ekki. Þessa sömu helgi birtist á visir.is löng níðgrein um væntanlegan heilbrigðisráðherra í Bandaríkjunum, RFK jr. Fyrir þá sem íhuga í eina sekúndu að gleypa þann áróður hráan, þá er hér 12 mínútna samantekt sem birtir aðra hlið þeirra málefna sem þar um ræðir. Best er að hver og einn leggi ólík sjónarmið á vogarskálarnar og taki yfirvegaða, sjálfstæða afstöðu. 

Eyðimerkurgangan

Bandaríkjamenn eru u.þ.b. þúsund sinnum fleiri en Íslendingar. Það þýðir að gera megi ráð fyrir að þar búi þúsund sinnum fleiri vitleysingar en hér, en líka þúsund sinnum fleiri vitringar - og allt þar á milli. Þetta er þó sett fram með þeim fyrirvara að ekki er víst að ég og t.d. "sérfræðingar" RÚV værum sammála um hvernig raðað yrði í þessa flokka. Dæmi: RÚV kallar Robert F. Kennedy "rugludall" á meðan ég myndi kalla hann réttsýnan, hugrakkan baráttumann fyrir því sem er satt og rétt, göfugt, dygðugt og lofsvert. 

Þetta er nefnt hér eftir að hafa horft á viðtal við RFK þar sem hann fjallar um mikilvægi þess, fyrir okkar andlega þroska og vonandi uppljómun, að menn fari í gegnum einhvers konar eyðimerkurgöngu. Vitnar hann í því samhengi til Móse, Jesú, Búdda o.fl. Frammi fyrir þessu hvarflaði hugurinn til þeirrar spurningar hversu margir Íslendingar tali á þessum nótum um tilveru sína í samhengi við málefni líðandi stundar. Leitt er frá því að segja að ýmsir þeir sem vildu gefa mér ráð á síðasta ári réðu mér frá því að ræða viðfangsefni líðandi stundar í sögulegu, trúarlegu eða heimspekilegu ljósi. "Íslendingar hafa ekki áhuga á neinu slíku" / "Íslendingar þekkja þetta ekki og fá minnimáttarkennd" / "Þetta skiptir engu máli, Íslendingar vilja bara heyra umfjöllun um það eina sem er sannarlega mikilvægt, þ.e. efnahagsmál". 

Í minni eigin eyðimerkurgöngu, þar sem vinna þarf úr reynslu síðasta árs, er þetta einna erfiðast að melta: Að þjóð mín sé ekki meðvituð um það að við erum í grunninn andlegar verur, sálir í dauðlegum líkömum, og að hlutverk okkar hér sé að leita ljóss og sannleika, en ekki að keppa við hvert annað í myrkrinu um peninga og veraldleg völd. 

 

Stórfrétt ... sem ekki ratar í fréttirnar.

Tilgangur menntunar er að opna huga fólks, ekki loka honum. Íslendingar búa við enn meiri fábreytni í menntun og fjölmiðlun en aðrar þjóðir. Við förum fyrst í gegnum miðstýrt, einsleitt menntakerfi sem stuðlar að hjarðhegðun, hlýðni og hjarðhugsun, en hvetur ekki í nægilegum mæli til sjálfstæðrar hugsunar. Allt frá grunnskóla og upp í háskóla er okkur innrætt hvernig við eigum að hugsa og hvaða skoðanir við megum hafa / eigum að hafa: Í pólitík, á loftslaginu o.fl.  

Þegar skólakerfið sleppir loks höndunum af okkur taka fjölmiðlarnir við. Ef yngri kynslóðir hafa fengið stranga innrætingu í skólagöngu sinni, þá þiggja eldri kynslóðir sína innrætingu ennþá í ótrúlega miklum mæli frá Ríkisútvarpinu og öðrum ríkisstyrktum fjölmiðlum sem velja hvað er á dagskrá og þar með hvað er í umræðunni. Með félagsþrýstingi má svo stýra hegðun fólks í stærstu málum. Ef menn vilja dæmi má m.a. benda á valdbeitingu ríkisins í "kófinu" og hjarðhegðun almennings sem lét smala sér í hjarðir, andmælalaust. 

Sem fámenn örþjóð á útjaðri áhrifasvæða Bandaríkjanna og ESB eru Íslendingar þjakaðir af minnimáttarkennd og sýna ríka tilhneigingu til að leita skjóls í hóp, hjörð eða undir verndarvæng stærri ríkja. Aldalöng kúgun gæti hafa mótað andlegt líf þjóðarinnar að þessu leyti. Í framkvæmd birtist þetta m.a. í því að menn veigra sér við að tjá hugsun sína, gagnrýna valdhafa hvers tíma, veita aðhald o.s.frv. Afleiðingin er m.a. sú að skrifræðið verður of valdamikið og ákvarðanir færast í reynd frá kjörnum fulltrúum til tæknimanna. Þeir sem styðja það fyrirkomulag eru ekki lýðræðissinnar heldur skrifræðissinnar sem styðja tilurð tækniveldis, sem leysir lýðveldið af hólmi. Tækniveldi eru hættuleg almenningi, því þar er valdið samþjappað og ekki dreift. Í tækniveldi hefur almenningur engin áhrif á meðferð valdsins og afleiðingin verður að lokum sú að valdi er misbeitt. 

Þegar valdi er misbeitt, ýmist með því að valdhafar horfa fram hjá alvarlegu misferli sumra en beita valdi gegn öðrum; þegar ríkisvaldið er farið að þjóna tiltekinni hugmyndafræði; þegar vildarvinir eru settir á ríkisjötuna; þegar fjölmiðlar og stjórnmálaflokkar eru orðnir háðir ríkisstyrkjum; þegar stjórnkerfin eru farin að endurnýjast innanfrá; þegar ákvarðanir eru teknar af ósýnilegu fólki sem svarar ekki til ábyrgðar gagnvart þeim sem búa við ákvarðanirnar; þá er orðið til það sem á ensku er nefnt "failed state". Í nýju viðtali gerir Liz Truss, fyrrverandi forsætisráðherra Bretlands þetta að umfjöllunarefni. Hún segir Breta vera að vakna til vitundar um að þeir búi í "failed state". Í sömu andrá segir hún frá því hvernig skuggastjórnendur tóku fram fyrir hendur hennar og komu í veg fyrir að hún hrynti hugmyndum sínum í framkvæmd. Aðspurð segir Truss að hún sé með þessu að lýsa því sem kalla verði djúpríki (e. deep state). Yfirlýsingar Truss eru afhjúpandi og ættu að vera í heimsfréttum, þ.e. ef fréttamiðlar væru að þjóna almenningi en ekki eigendum sínum.

En djúpríkið er ekki til á Íslandi. Um það eru háskólakennarar og fjölmiðlamenn sammála, enda er Ísland svo lítið, saklaust og krúttlegt. 

 

Alþingi eða Davos?

Í síðari tíma sögu hafa Bretland og Bandaríkin verið í sérstöku vinfengi (e. special relationship), en nú bregður svo við að Starmer, forsætisráðherra Bretlands, er ekki boðið til innsetningarathafnar nýs Bandaríkjaforseta 20.1. nk. Ástæðan er nokkuð augljós: Bretland undir stjórn Starmers stefnir í allt aðra átt en Bandaríkin undir stjórn Trumps. Starmer er óvinur málfrelsis, vill hærri skatta, harðari baráttu gegn loftslagi, hann telur það merki um öfgahyggju ef menn haa áhyggjur af skipulögðum glæpahópum sem stunda nauðganir á barnungum stúlkum. Síðast en ekki síst hefur Starmer meiri trú á Davos en breska þinginu. 

Þótt Starmer muni ekki eiga vísan stuðning í Hvíta húsinu getur hann huggað sig við að forsætisráherra Íslands er einlægur stuðningsmaður hans. Svo einlæg er Kristrún í stuðningi við Starmer að hún gekk í hús í Bretlandi til að styðja Starmer og Verkamannaflokkinn. Eins og forsætisráðherra Bretlands hlakkar Reeves, fjármálaráherrann, til þess að fara til DAvos nú á næstu dögum, til að hitta m.a. fulltrúa alræðisríkja og milljarðamæringa. 

Ef menn vilja skilja þá öfugþróun stjórnmálanna sem Guðni Ágústsson lýsti í Morgunblaðsgrein í gær, þá er þetta góður staður til að byrja á: Þjóðþingin hafa verið gengisfelld á sama tíma sem Davos hefur orðið samkomustaður áhrifafólks sem telur réttmætt að færa ákvarðanatöku fjær almenningi í þjóðríkjunum og koma á nokkurs konar alheimsstjórn undir forystu manna sem enginn hefur kosið til slíkra áhrifa. 

Íslendingar eiga heimtingu á að vita hvort og þá hver af ráðherrum í nýrri ríkisstjórn mun sækja fundi í Davos, sem hefjast eiga eftir nokkra daga.  

Guðni Ágústsson sér hvert stefnir.

Guðni Ágústsson hefur fylgst nógu lengi með íslenskum stjórnmálum til að sjá hvert stefnir. Hann gleymir því að vísu að í síðustu alþingiskosningum var einn flokkur, Lýðræðisflokkurinn, sem lagði áherslu á öll þau mál sem Guðni telur vanrækt í dag. Ef horft er á niðurstöður kosninganna þá er niðurstaða Guðna því mögulega rétt, þótt ég hefði kosið að orða niðurstöðuna með mildari hætti: Fæstir sjá stóra samhengið og halda að stjórnmálin í dag lúti enn sömu lögmálum og árið 1990. Svo er ekki. Vald og auður hafa færst úr landi og sú þróun mun að öllu óbreyttu halda áfram.

Áherslur nútímastjórnmála eru öfugar við þær sem þær voru (Hvað get ég gert fyrir landið mitt?). Síðustu ár hafa þær snúist um allt annað (Hvað getur landið gert fyrir mig?). Þessi öfugþróun getur þó ekki haldið áfram mikið lengur. Stjórnmálin verða leiðrétt. Það verður að gerast ef ekki á illa að fara.

Öfug forgangsröðun

Ástæða er til að hafa áhyggjur af væntanlegri þjóðaratkvæðagreiðslu um aðild Íslands að ESB, því Íslendingar virðast hafa svo sérstakan áhuga á að vera "international". Óvísindaleg kenning mín er sú að þessi áhugi eigi sér rót í minnimáttarkennd (meðvitaðri og ómeðvitaðri) yfir því að þessi þjóð bjó þar til nýlega í moldarkofum, auralaus og valdalaus. Til að fjarlægjast þessa myrku fortíð aldalangrar niðurlægingar sækja Íslendingar mjög í allar nýjungar, falla fyrstir fyrir erlendum tískubylgjum, vanrækja sína eigin sögu, gildi, hefðir o.fl. Ein alvarlegasta myndbirting þessa flótta birtist í vanhirðu um eigið tungumál, sem með sama framhaldi verður ekki annað en hilluskraut eftir tvær kynslóðir. 

Þótt hin fræga vísindaskáldsaga Aldous Huxley hafi hvorki verið skemmtileg né spennandi ásækir hún mig í vöku og draumi. Huxley lýsti því hvernig almúginn var lyfjaður, leiðitamur (e. docile) og deyfður með innihaldslausri afþreyingu. Allt þetta hugsaði ég í stuttri bílferð í gær þar sem ég hlustaði á samtal í útvarpinu um lítt þekkta kvikmyndastjörnu og myndir sem hún hefur leikið í. Allur heimsins tími var til ráðstöfunar fyrir þetta samtal. Ekkert lá á, öfugt við það þegar frambjóðendur koma í stúdíóið til að ræða um landsins gagn og nauðsynjar undir stöðugum frammíköllum. Er þetta ekki til marks um einkennilega forgangsröðun? Einn af þeim sem fann upp sjónvarpið sagðist hafa verið gráti nær þegar hann sá hvernig tæknin, sem hann ætlaði að yrði notuð til menntunar, var misnotuð til að afmennta fólk og forheimska það. Enda er forgangsröðunin víða skrýtin, því þegar ég skipti loks yfir á aðra stöð heyrði ég viðmælanda Gunnars Smára Egilssonar segja (sennilega réttilega) að þeir sem bjóða sig fram undir merkjum friðar og heiðarleika eigi ekki séns hjá kjósendum, því fólk falli fyrir "aggressífum" frambjóðendum. 

En hvaða sögu segir þetta allt um íslenska kjósendur? Sennilega að mikil hætta er á að þeir muni fylgja að málum þeim sem halda á lofti fánum ESB og NATO, þeim sem vilja framselja vald úr landi, auka enn í vopnakaup og gera Ísland meira "international" jafnvel þótt það þýði að við sitjum eftir með minni völd og minni auð, því ljóst er að Ísland verður aldrei annað en útkjálki í ríkjasambandi sem er á hraðri efnahagslegri niðurleið.  

Burt með fjölmiðlanefnd

Í framhaldi af færslu gærdagsins, þá vil ég hvetja nýkjörið Alþingi til að skoða rækilega framgöngu Fjölmiðlanefndar í kófinu og leggja stofnunina niður í beinu framhaldi, enda liggur ljóst fyrir að þessi ónauðsynlega stofnun hefur dæmt sjálfa sig úr leik. Það gerði hún með því að ráðast gegn því sem henni er ætlað að vernda, þ.e. tjáningarfrelsi almennings. Sykurbergur hefur í nýju viðtali flett ofan af ritskoðuninni sem var í gangi á þessum tíma. Í þingræðu 16.11.2022 sagði ég m.a. um þetta:

 

Ísland er lýðveldi með þingbundinni stjórn. Það segir í 1. gr. stjórnarskrárinnar. Ísland er ekki lýðveldi með stjórnbundnu þingi eins og hefði mátt ætla af stjórnarfarinu hér meðan á kórónuveirufaraldrinum stóð. Besta vörn almennings gagnvart ofríki er fólgin í valddreifingu. Hún er fólgin í því að verja þingræðið. Hún er fólgin í því að verja tjáningarfrelsið. Ég vil meina að allt þetta hafi brugðist í kórónuveirufárinu og það sé sérstakt rannsóknarefni hvernig ríkisstofnanir á borð við fjölmiðlanefnd, sem hefur það hlutverk að eiga að verja frjálsa tjáningu og frjálsan aðgang fólks að upplýsingum, snerist gegn þessu hlutverki sínu og kallaði eftir ritskoðun og stuðlaði að því að blaðamenn yrðu skilgreindir sem framlínufólk með þeim afleiðingum að þeir hættu að vera varðhundar almennings gagnvart stjórnvöldum og snerust gegn almenningi með því að gerast gagnrýnislausar málpípur stjórnvalda.

 

Virðulegi forseti. Það er hlutverk stjórnmálanna að standa vörð um fleira en heilsu fólks. Stjórnun samfélags er jafnvægislist og í því samhengi gegnir tjáningarfrelsi lykilhlutverki til að verja lýðræðislega stjórnarhætti og lýðræðislegir stjórnarhættir snúast um að samstilla mismunandi sjónarmið og hagsmuni. Þetta er jafnvægisstillingarhlutverk stjórnmálanna og það er hlutverk okkar allra að veita aðhald og ræða mál í nægilega víðu samhengi svo unnt sé að finna hvar meðalhófið liggur. Heilbrigð stjórnmál eiga að skapa vettvang utan um frjálsa umræðu en ekki umræðubann og ekki ritskoðun og ekki það að opinberar nefndir eins og fjölmiðlanefnd ætli að taka það að sér að stýra því hvað kemur fyrir augu almennings á Íslandi. Ég tel að fjölmiðlanefnd hafi fyrirgert tilverurétti sínum með framgöngu sinni á tímum kórónuveirunnar með því að leita til erlends fyrirtækis og siga því á Íslendinga í þeim tilgangi að láta ritskoða það sem Íslendingar létu frá sér. Þetta er grafalvarlegt mál

 

Ég tel að við hér eigum, með tjáningarfrelsið og þingræðið að vopni, að stuðla að friði og jafnvægi. Það er engin betri vörn en að þingið láti til sín taka en láti það ekki endurtaka sig, eins og hér hefur verið bent á og er bent á í þessari skýrslu, að sitja hjá aðgerðalaust og horfa á meðan fámennisstjórn, sérfræðingaveldi og einhvers konar tækniveldi tekur öll völd og lokar fyrir umræðu, bælir niður gagnrýni o.s.frv. Við hljótum að geta staðið betur vörð um borgaraleg réttindi. Við verðum að gera það næst þegar einhver svipuð vá knýr dyra.

 

Maður eða mús?

Þetta eru stórmerkilegir tímar sem við lifum nú. Einu tímabili er að ljúka og annað er að hefjast. Horft verður til baka og nýtt mat lagt á það sem sagt var og gert síðustu ár. Ef menn hafa ennþá efasemdir um að vindáttin sé að breytast, þá er nóg að horfa á þetta viðtal Joe Rogan við Sykurberg þar sem sá síðarnefndi viðurkennir að fyrirtæki hans hafi stundað ritskoðun að kröfu Bandaríkjastjórnar. Þetta vissum við reyndar fyrir löngu, þótt Fjölmiðlanefnd, Landlæknisembættið o.fl. geti enn ekki viðurkennt að hafa tekið þátt í að þrengja að umræðu og berja niður heilbrigða sannleiksleit í samstarfi við Fésbók.

Við verðum – bæði sem einstaklingar og sem samfélag - að draga lærdóm af því sem gerst hefur á síðustu árum. Einn helsti lærdómurinn er sá að við verðum að beita gagnrýninni hugsun og leyfa okkur (og öðrum) að nálgast mál með opinn huga. Hin leiðin er sú að láta aðra velja fyrir sig og feta „ríkisleiðina“ og samþykkja allt sem valdhafar segja okkur að gera. Þegar samviskan nagar okkur að innan er svarið ekki að leggja á flótta og segja t.d. að við viljum „alls ekki ræða um bóluefnin“. Þetta þarf að ræða og margt annað. Almennir borgarar þurfa að draga lærdóm af því sem gerðist, en líka embættismennirnir sem viku sér undan skyldum sínum við sannleikann og fóru að þjóna valdinu. Fátt er einfalt í lífinu en eitt er þó nokkuð ljóst að lífið krefur okkur um að þora að standa í fæturna þótt aðrir / flestir / allir séu með aðra skoðun. Ef þú vilt standa undir nafni sem maður verður þú að standa með því sem þú telur rétt. Í því felst þó ekki að þú hafir rétt til að kæfa aðra með þínum sannleika. Í frjálsu samfélagi gefur enginn þér umboð til að tala fyrir allan almenning. Í frjálsu samfélagi gerir þú engum gagn með því að segja bara það sem allir vilja heyra. Þitt hlutverk er að birta þitt sjónarhorn, án meðvirkni, og vinna með öðrum – með opnum huga – í leit að ljósi og sannleika.

Róm þá, Ísland nú?

Tvær meginskýringar á falli Rómaveldis eru taldar þessar: 1. Stöðugur stríðsrekstur á ytri landamærum. 2. Of margir voru komnir á ríkisjötuna. 

Margt hefur vissulega breyst síðan í fornöld, en lögmál tilverunnar eru óbreytt. Ef enn má leggja til grundvallar að höfuð fisksins úldni fyrst, þá gefa fyrstu verk nýrra ráðherra ekki sérlega góð fyrirheit. 1. Nýr utanríkisráðherra settist upp í flugvél og flaug alla leið til Úkraínu til að lýsa stuðningi við áframhaldandi stríðsrekstur með tilheyrandi fjárframlögum úr tómum ríkissjóði. 2. Nýr samgönguráðherra skráir lögheimili sitt á eyðibýli úti á landi og hækkar þar með mánaðarlaun sín um tæplega 200 þúsund. Þetta sama fólk talaði fjálglega um aðhald í ríkisrekstri fyrir kosningar, en hér sem oftar fara orð og athafnir ekki saman. 

En íslenskir kjósendur láta allt yfir sig ganga, því þeir vilja trúa því að íslenskir ráðamenn séu velviljaðir og að stjórnarfarið á Íslandi sé tiltölulega óspillt. Ef lesendur hafa efasemdir um þessa afstöðu Íslendinga má rifja hér upp að brátt verða liðin 5 ár frá því þjóðin var tekin á taugum og í framhaldi smalað í stórum hjörðum inn í íþróttahús til að þiggja fleiri en eina - og fleiri en tvær og þrjár - sprautur af lyfi sem lyfjaframleiðendur tóku enga ábyrgð á, en bannað var að efast um. Umræðuhöftin slógu ekki á trúgirni landsmanna. Og enn í dag vilja fæstir Íslendingar efast um réttmæti aðgerðanna sem stjórnvöld réðust í til að vinna bug á "veirunni skæðu" með plastskilrúmum (!), grímuskyldu (þegar fólk stóð upprétt!) og gagnslausum lyfjum. 

Einhvern daginn munu Íslendingar fara að skoða samhengi hlutanna betur. Þá gæti komið í ljós að þótt íslenskir ráðamenn séu ekki þeir spilltustu í heimi og vilji landsmönnum allt hið besta (meðan stjórnvöld fá að senda greiðslur inn á eigin reikninga og til vopnaframleiðenda) þá séu þeir undir áhrifavaldi erlendra kollega sinna og láti um of stýrast af hugsunarlausri þjónkun við þá sem mestu ráða úti í heimi. Hér heima heldur fiskurinn (ríkið) áfram að úldna með því að embættismenn hlýða líka í hugsunarleysi, sem og almenningur. Guð blessi Ísland.