Ögurstund í sögu lýðveldisins nálgast

Umræðum þingmanna um veiðigjöld mun væntanlega ljúka í þessari viku með þeirri niðurstöðu að gjöldin hækka, en enginn þarf þó að ímynda sér að sú hækkun skili sér til íslensku þjóðarinnar, því hækkunin mun fyrst og fremst nýtast til að þenja enn frekar út ríkisbáknið (sem lætur fólkið í landinu þjóna sér en ekki öfugt) og belgja út erlenda sjóði sem merktir eru ýmsum "góðum" málefnum svo sem hernaði og veðráttu. 

Að veiðigjöldunum afgreiddum mun meirihluti Alþingi snúa sér að því að samþykkja frumvarp um bókun 35 og víkja þar með frá grundvallarforsendum sem lagðar voru til grundvallar við gerð EES samningsins, þ.e. um íslenskt fullveldi, innlent dómsvald og sjálfstætt löggjafarvald. Fyrst og fremst lýtur þetta frumvarp að því að veikja innlenda dómstóla og skera þannig eina síðustu sneiðina af íslenska fullveldinu til að afhenda það á silfurfati til ESB.

Síðar meir munu lögfræðingar og sagnfræðingar leita skýringa á því í rannsóknum og bókum hvers vegna kjörnir fulltrúar Íslendinga (með fulltingi embættismanna) grófu sjálfviljugir undan sjálfstæði landsins og afhentu ríkisvald úr landi án heilbrigðs viðnáms. 

Sérfræðingur rýnir í kristalskúlu

Íslendingar hafa alltaf haft sérstakan áhuga á fólki sem gefur sig út fyrir að geta séð inn í framtíðina. Frá fyrri tíð þekkjum við sagnir um völvur og spákonur, um Njál á Bergþórshvoli sem talinn var forspár. Enn í dag lesa menn í kindagarnir, í bolla o.fl. Sérfræðingadýrkun íslensku þjóðarinnar náði hámarki í "kófinu" þegar öll pólitísk stefnumörkun var afhent fólki sem hafði menntast til þröngsýni, þ.e. til að vita meira og meira um minna og minna. Meðan allt þjóðlífið snerist um baráttu gegn veiru sem 99,7% fólks lifði af, var efnahagslífinu fórnað, skuldum safnað, peningar prentaðir, verðbólgu sleppt lausri, menntun vængstífð og samfélagið sett á hliðina með sálrænum og félagslegum afleiðingum sem taka mun mörg ár (áratugi) að slétta yfir. Ætlum við að láta þetta okkur að kenningu verða? Nei, því sérfræðingadýrkunin heldur áfram, sbr. þetta viðtal hér við jarðfræðing sem spáir hér fyrir um þróun mála í undirdjúpunum sem augljóslega er þó erfitt að spá nokkru um. En þversögn sérfræði-dýrkunarinnar er sú að því meiri sérfræðingur sem þú telst, því minni ábyrgð berðu. Og jafnvel þótt í ljós komi að þú hafir haft algjörlega rangt fyrir þér sem sérfræðingur, þá breytir það engu um trúverðugleika þinn og þér leyfist að ávarpa blaðamenn og þjóðina algjörlega kinnroðalaust næsta dag, án þess að biðjast afsökunar, sem er eðlilegt því hvorki sérfræðingurinn sjálfur né þjóðin sem tilbiður sérfræðingana getur viðurkennt að mistök hafi verið gerð. Þess vegna er best að miða öll viðtöl og allar greiningar við það sem gerist í óvissri framtíð. Með því að grafa mistök fortíðarinnar og einblína á framtíðina má jafnvel ná tökum á pólitískri stefnumótun, sem er mjög gott bæði fyrir stjórnmálamenn (sem vilja koma sér undan að taka mikilvægar ákvarðanir sem unnt væri að kenna þeim um síðar) og fyrir sérfræðingana (sem vilja efla fjárhag sinna stofnana og öðlast aukin völd). 

Lík­leg­a 100-150 ár í að næsti hluti fari af stað

Gríski harmleikurinn var (og er) kennslustund í auðmýkt

Í Grikklandi til forna þjónuðu leikhúsin m.a. þeim tilgangi að minna á að við erum ekki hlutverkin sem við leikum. Á bakvið persónuna (grímuna) er manneskja af holdi og blóði. Hver sem ruglast á þessu tvennu gæti sjálfur orðið söguhetja í grískum harmleik, þar sem hroki og hégómi ýta fyrst undir að viðkomandi belgist út, en þessir sömu þættir verða svo til þess að bólan springur og sami maður þarf að leita að sjálfum sér í rústunum eftir að allt sem hann áður reiddi sig á er hrunið til grunna. 

Gríski harmleikurinn þjónaði þannig þeim tilgangi að minna alla á að við erum dauðleg og ekki merkilegri en annað fólk - og að þótt lífið lyfti okkur stundum hátt þá fellir það okkur jafnharðan aftur. [Innskot: Íslenska leikhúsið hefur gleymt þessum rótum, sbr. uppsetningu Borgarleikhússins á drykkjurausi stjórnmálamanna sem sýnt var fyrir fullu húsi nokkrum sinnum og þjónaði þeim tilgangi að senda leikhúsgesti út í hroka og dómhörku, en ekki í auðmýkt eins og í Grikklandi].

Kári Stefánsson er að mörgu leyti frábær maður, greindur og hugrakkur - og undir harðri skel er þar hlýr og góður mannvinur, en margt það besta í hans fari varð forstjórahlutverkinu að bráð á síðasta hluta starfsferilsins, sbr. ummæli hans um Grímseyjarútlegð þeirra sem ekki vildu hópast í fjöldasprauturnar góðu og um "drullusokkshátt" þeirra sem vildu kynna sér málið gaumgæfilega áður en þeir brettu upp ermarnar í Laugardalshöllinni.

Í þessu ljósi er ólíklegt að margir muni sakna forstjórans Kára Stefánssonar, sú persóna þarf ekki að vera neinum harmdauði, allra síst Kára Stefánssyni sjálfum. Á þessum tímamótum gefst honum dýrmætt tækifæri, sem þroskaðir menn hafa í aldanna rás stefnt að, þ.e. að leyfa egóinu að deyja og rísa upp sem nýr og betri maður. Sjálfur hef ég farið í gegnum slíka vegferð á síðustu mánuðum og þótt ég sé ekki kominn í gegnum eldinn get ég vottað að þetta er þroskandi reynsla og til þess fallin að styrkja hvern sem gengur þá braut að "deyja sjálfum sér" og geta vonandi farið að lifa í þjónustu við aðra. 

Svolítill djammkarl í vísindum

"Skringileg skautun" eða eðlilegt andsvar fólks sem hefur fengið nóg af lygum og óheilindum?

Íslendingar eru ekki vitlausari en aðrar þjóðir og engin ástæða er til að ætla annað en að Íslendingar vilji bjarta framtíð fyrir sig, börnin sín og landið sitt. Fram hjá því verður þó ekki litið að Íslendingar búa við einsleitt skólakerfi, einsleitt fjölmiðlaumhverfi og einsleita pólitík, þar sem flestir fræðimenn, fjölmiðlamenn og ráðamenn una sér best á hnjánum í tilbeiðslu gagnvart stærri erlendum ríkjum / ríkjasamböndum, eins og hirðmenn fortíðar sem vildu gerast handgengnir erlendu konungsvaldi, eltast við vald án nokkurs sýnilegs æðri tilgangs og öðlast virðingu án þess að þurfa að axla neina ábyrgð. 

Hér verður ekki reynt að setja fram neina stóra kenningu um þetta, en kannski tilgátu: Er þetta myndbirting inngróinnar minnimáttarkenndar þjóðar sem daglega fær þau skilaboð í ríkisreknum skólum og ríkisreknum fjölmiðlum að við þurfum að skammast okkar fyrir fortíð okkar og sögu? Skapar smæð þjóðfélagsins skapar alls konar "jafningja-pressu" og samanburð sem gerir að verkum að erfitt getur reynst að standa fyrir utan hjörðina, fara sína eigin leið og hugsa sjálfstætt? Skýrir þetta að einhverju leyti hvers vegna Íslendingar tóku meira ástfóstri við covid-sprauturnar en flestar (allar?) aðrar vestrænar þjóðir og hvers vegna kannanir benda til að yfir 90% þjóðarinnar myndu kjósa frambjóðendur Demókrataflokksins í BNA og hvers vegna 96% íslenskra kvenna hefðu kosið þessa konu hér. 

Í klassísku tilliti þjóna stjórnmál því hlutverki að jafnvægisstilla þjóðarskútuna. Hvernig er það hægt ef yfir 90% kjósenda hafa varpað sér á aðra hlið skipsins og keppast við að fordæma þá sem vilja reyna að leiðrétta slagsíðuna? Hvort sem þetta er orsök eða afleiðing, þá er raunveruleikinn sá að Íslendingar fengu í síðustu kosningum að velja úr 7-8 útgáfum af bandaríska Demókrataflokknum (frá sósíalistum til Sjálfstæðisflokks) auk Miðflokks sem vill standa með annan fótinn í sama feni og hinir og svo Lýðræðisflokksins sem hélt á lofti klassískum málflutningi frjálslynds íhalds, sem algeng voru í íslenskri pólitík fyrir 25 árum, en hafa vart mátt heyrast síðustu ár. Vitað var að þegar veitt er í tjörn sem geymir innan við 10% kjósenda mun það kvíslast enn meira, en röddin varð samt að fá að heyrast, því engin skúta getur siglt með viðvarandi slagsíðu. Leiðréttingin er ekki aðeins nauðsynleg, hún er óhjákvæmileg og óumflýjanleg. Þegar kjósendur hafna gömlum flokkum, sem sannað hafa gagnsleysi sitt og brotið öll loforð, þá er það heilbrigðismerki og sýnir eðlilegt lífsmark meðal hugsandi fólks en ekki "skringilega skautun víða um heim". Prófessor sem þannig talar sýnir minni skilning á stjórnmálum en hinn venjulegi, almenni kjósandi. Óskiljanlegt er hvers vegna verið er að borga mönnum fræðimannslaun sem sýna minni skilning á viðfangsefninu en maðurinn á götunni, sem ekkert fær borgað fyrir sitt pólitíska framlag. 

Hvað tengir okkur saman?

Á lífsleiðinni hef ég orðið fyrir ýmiss konar reynslu sem erfitt er að útskýra sem tilviljanir. Dæmi: Í vikunni sem leið fékk ég fregnir af því að kær vinur minn hefði látist daginn áður. Þær fréttir komu, því miður, ekki alveg á óvart, því hann hafði glímt við erfið veikindi um hríð. Þegar mér bárust þessar fréttir varð ég þó sem þrumu lostinn því einmitt þessa sömu nótt sem hann lést hafði mig dreymt hann svo ljóslifandi og hann hafði kvatt mig svo fallega í draumnum, brosandi og hlæjandi sínum eftirminnilega hlátri. Þann sama dag hafði svo raunar konan mín spurt mig - upp úr eins manns hljóði - hvað væri að frétta af þessum góða vini mínum. Um hann hafði hún ekki spurt áður svo ég muni - og ég man heldur ekki eftir að hafa dreymt hann fyrr. Það var eins og hann hefði vitjað okkar beggja þessar klukkustundir eftir andlátið. 

Annað dæmi: Félag sjálfstæðismanna um fullveldismál hélt fund í Valhöll fyrir u.þ.b. 3 árum. Húsfyllir var á fundinum. Á fremsta bekk sat maður sem ég þekkti vel í sjón átti að vita hvað hét fullu nafni, en mundi þó alls ekki þá stundina. Um kvöldið þegar ég lagðist til svefns reyndi ég að rifja upp millinafn hans og föðurnafn en gat ómögulega munað. Ég sofnaði út frá því að fara með stafrófið í leit að föðurnafninu. Daginn eftir átti ég bókaðan fund á kaffihúsi úti í bæ og þegar ég gekk þar inn kl. 9 var einmitt þessi maður sá fyrsti sem ég sá þar inni og hann kom gangandi á móti mér með útrétta hönd og kynnti sig með fullu nafni. (Ég viðurkenni að þá leit ég í kringum mig til að sjá hvort þarna væri falin myndavél, sbr. kvikmyndina Truman Show). Fleiri dæmi mætti nefna. 

Á tímamótum lífsins, á afmælum, við andlát, við barnsfæðingu, getum við ekki annað en leitt hugann að tilgangi þessa furðulega ferðalags sem við erum hér á. "Við erum gestir og hótel okkar er jörðin" orti Tómas Guðmundsson, og tónlistarmaðurinn Jónas Sig. færði í glæsilegan "sósíal-realískan" nútímabúning með því að segja "Við erum hótel og gestir okkar eru hugmyndir allra hinna". Meginhugmynd hins vestræna manns, sem hann hefur leyft öðrum að planta í hugskot sitt, er að Guð sé ekki til. Samfélag sem ætlar að leggja slíka forsendu til grundvallar daglegu lífi, án þess að hafa annan tilvistarlegan valkost, leiðir daglegan glundroða yfir þjóðfélagið, því engin hugmyndafræði getur fyllt í það skarð sem trúin skilur eftir sig og engin kredda getur verið það akkeri sem vonin um framhaldslíf veitir.

Við erum öll samtengd. Hugar okkar og hjörtu eru tengd sömu uppsprettu, sama ljósi. Þetta vitum við öll og höfum skynjað í okkar eigin lífi. Þessu ljósi, þessum kærleika, megum við ekki afneita, heldur fylla líf okkar með þeirri vissu að andinn er eilífur og lifir áfram þótt líkaminn visni og deyi. 

 

 

Þetta er þitt líf, ekki sviðsetning í boði ríkisins (RÚV)

Í þjóðfélagi sem er afgirt með Pótemkín-tjöldum sem ríkisreknir og ríkisstyrktir fjölmiðlar setja upp og hagræða daglega hefur veruleiki hins venjulega manns allur hliðrast, þ.m.t. hinn pólitíski veruleiki. Í Bandaríkjunum birtist þetta m.a. í því að þeir sem áður aðhylltust stefnu Demókrataflokksins (Demókrataflokks FDR / Kennedy) urðu heimilislausir þegar flokkurinn gerðist róttækur vinstri flokkur og sagði skilið við eigin grunngildi frjálslyndis, málfrelsis, gagnrýninnar hugsunar, aðgæslu gagnvart valdaásælni stórfyrirtækja, trú á getu hins almenna borgara til að stjórna sjálfum sér og um lýðræðislegt stjórnarfar. Tvo menn má nefna hér sem gerst hafa Repúblikanar því þeir telja þann flokk nú einan um að verja þessar hugsjónir: Robert F. Kennedy jr. og Chuck Norris (hinn eina sanna). Á Íslandi er hliðrunin sýnileg í því hvernig þeir sem aðhylltust stefnu Sjálfstæðisflokksins (Sjálfstæðisflokks Bjarna Benediktssonar eldri / Ólafs Thors) hafa orðið heimilislausir þegar flokkur Bjarna Benediktssonar yngri gerðist "woke", sósíaldemókratískur flokkur sem á grunni EES vann leynt og ljóst að því að auka áhrif ESB hérlendis og sagði skilið við grunngildi frjálslyndrar íhaldsstefnu um takmörkuð ríkisafskipti, sjálfstæði Íslands, fullveldi, stuðning við vinnandi fólk fremur en hagsmuni stórfyrirtækja o.s.frv. RÚV sem helsti leikmyndasmiður Pótemkín sviðsins hérlendis kallar menn eins og Robert og Chuck "rugludalla", en hefur vafalaust mun verri orð um þá sem ekki vilja láta sópast með straumröstinni sem sogar íslenskt þjóðlíf og efnahagslíf sífellt nær ginnungagapi sósíalískrar dystópíu, þar sem allir hafa sömu skoðun ... og hamstra klósettpappír! 

Er ekki kominn tími til að hætta að láta leikmyndina dáleiða sig, draga fölsk leiktjöld niður og rýna í handritið sem ríkislaunaðir leikarar eru að flytja okkur? Er ekki tímabært að hætta að láta blekkjast af leikmyndinni, búningunum og stimplunum, en gerast þess í stað beinir þátttakendur í að semja betra handrit? 

Sjúklingur settur í fangaklefa

Vonandi er niðurstaðan, sem vísað er til í þessari frétt Mbl, til marks um að hjarðsturlunarástandið sem greip þjóðina (og yfirvöld) á árunum 2020-2023 sé runnið af mannskapnum. Til upprifjunar má lesa þessa þriggja ára gömlu frétt sem ég fékk senda í gær. Sturlunin af verri en Covid-19 því hún hafði verri afleiðingar: Hún leiddi til efnahagskreppu, félagslegrar einangrunar, ofneyslu áfengis og lyfja, olli sálrænu tjóni (kvíða, þunglyndi, einmanaleika) og birti einhvers konar siðrof þar sem samband borgaranna við yfirvöld gerbreyttist og stjórnarskráin var tekin úr sambandi. Allt var þetta verra en veiran sjálf og allt þetta tjón var af mannavöldum. Hverjir báru þar þyngsta ábyrgð? Jú, þetta var allt framkvæmt af sérfræðingum (sem hafa menntast til þröngsýni) og ráðamönnum (sem höfðu engin ráð önnur en óráð).

Fyrri áætlunum, sem áður höfðu gilt og snerust allar um að verja frjálst samfélag (með áherslu á að verja og styðja þá sem yrðu veikir) var öllum hent í ruslið þegar C19 birtist. Grímuskylda, bólusetningar, lokanir fyrirtækja, fjarlægðarmörk, samkomutakmarkanir, plastskilrúm ... allt til að svipta fólk réttindum og frelsi. Valdboð og harðræði var innleitt undir yfirskini lýðheilsu. 

Ísland, eins og önnur vestræn ríki, er með stjórnarskrá sem verndar frelsi einstaklingsins. En þegar C19 skall á var stjórnarskráin sett í frysti. Dæmi: Fólki var smalað á sóttvarnahótel (sett í stofufangelsi) samkvæmt ákvörðun sóttvarnalæknis (sem fór með nokkurs konar alræðisvald). Þvert gegn lögum beitti sóttvarnalæknir valdi gegn fólki sem ekkert lá fyrir um að hefði smitast af veirunni, en samkvæmt sóttvarnalögum mátti aðeins takmarka athafnafrelsi þeirra "sem grunur leikur á að hafi verið útsettir fyrir smiti". Skyndilega bjuggum við í ríki þar sem allir lágu undir grun og þar sem einn maður mátti skerða frelsi fólks (ferðafrelsi, fundafrelsi o.fl.) með ákvörðun sem ekki var unnt að fá skriflega og ekki unnt að bera undir dóm.

Í tilviki "covid-sjúklingsins" sem vísað er til í fréttinni frá 2022 sér maður fyrir sér frelsissviptan vesalings mann í stofufangelsi á hótelherbergi sem hugsanlega hefur farið aðeins of oft í mini-barinn og svo laumast út til að reykja ... og var þá handtekinn af lögreglu! Ef maðurinn var í raun "sjúklingur" hefði þá ekki farið betur á að vista hann á sjúkrahúsi? "Sjúklingurinn" virðist ekki hafa verið veikari en svo að hann þótti best geymdur í fangaklefa. Lesendur geta svo ímyndað sér hvernig slíkur "sjúkraflutningur" fór fram í lögreglubílnum og hvernig hann samræmdist sóttvarnareglum. 

Allt þetta tímabil sem hér um ræðir gerðu stjórnvöld aðför að persónufrelsi almennings og mannréttindum. Í raun fólu aðgerðirnar í sér aðför að stjórnarskránni. Í stað réttarríkis vöknuðu Íslendingar upp við að þeir bjuggu í sóttvarnaríki þar sem allt var valdhöfum leyfilegt í nafni ætlaðs "öryggis". Í nafni "öryggis" tók fjölmiðlanefnd þátt í viðamiklli alþjóðlegri ritskoðun með þeim "árangri" að þúsundir myndbanda með "röngum upplýsingum" voru "fjarlægð" af netinu. Í nafni "öryggis" var skólum og vinnustöðum lokað, samkomustöðum var sömuleiðis lokað, fundir voru bannaðir, mótmælendur skrumskældir, óvísindaleg fjarlægðartakmörk sett á. Öllum má vera ljóst að frelsissvipting á hótelherbergi samræmist illa kröfum stjórnarskrár um réttláta málsmeðferð og að viðamikið eftirlit lögreglu gekk yfir mörk friðhelgis einkalífs, auk þess sem framganga stjórnvalda braut margvíslega gegn því grunnviðmiði að í frjálsu samfélagi gildi enn meginreglan "Minn líkami, mitt val".

Allt var þetta gert vegna órökrétts ótta við C19 (IFR 0,3%), í blindri hollustu við fyrirmæli "þríeykisins", í þjónkun við hagsmuni lyfjaframleiðenda og til að framfylgja öllu þessu var hræðsluáróðri beitt til að tryggja hlýðni almennings. 

Eftir sitjum við með skaða á réttarríkinu, þar sem stjórnvöldum leyfðist að fótum troða ákvæði stjórnarskrár um borgaralegt frelsi og innleiða hér ritskoðun. Frammi fyrir þessu ber okkur að íhuga og kalla eftir umræðu um hver muni koma frelsi okkar til varnar þegar næsta ógn birtist við sjóndeildarhringinn. Er líklegt að embættismennirnir komi okkur þá til varnar? Stjórnmálamennirnir? Dómararnir? Fjölmiðlarnir? Háskólamennirnir? Eða getur verið að við verðum sjálf að fara að taka ábyrgð á frelsi okkar og framtíð? 

Allt ætti þetta að vera okkur dýrmæt lexía: Næst þegar þetta gerist þá hljótum við að geta gert betur, því við höfum einfaldlega ekki efni á því að fara svona illa að ráði okkar aftur, en auk þess er lífið of dýrmætt, hver stund, hvert andartak er gjöf sem okkur ber að nýta vel. Tilvera okkar hér snýst um að heiðra lífið. Við megum ekki vera í svo miklum ótta við dauðann að við hættum að lifa.  

[Grein þessi birtist fyrst á visir.is 30.4.]

Covid-máli á frystitogara lokið

Í vitskertri veröld þarf skýrt hugsandi fólk að þora að tjá sig

Kæri lesandi, eins og ég vaknaðir þú í morgun í heimi sem er sennilega langt leiddur í þá átt að ganga af göflunum, þar sem svart er hvítt og stríð er friður, sbr. þessa samantekt hér sem endurspeglar væntanlega hugarfar margra Íslendinga, því skoðanakannanir benda til að yfirgnæfandi meirihluti Íslendinga myndi kjósa Demókrataflokkinn í BNA, sbr. þessa könnun hér frá 2020 (96% myndi kjósa Biden) og þessa hér frá 2024 (91% myndi kjósa Harris).  Til að skilja hvernig við komumst á þennan stað getur verið hjálplegt að hlusta á það sem þessi maður hér sagði árið 1984 um það hvernig grafið yrði undan hugmyndafræðilegum burðarstoðum vestrænna asmfélaga. Allt þetta má líka nota til að skilja hlutverk woke-kreddunnar í því að veikja huga fólks, en vókið er ekki annað en ný-kommúnismi í dulargervi. 

Hvað gera menn sem ekki vilja taka þátt í að syngja þennan söng? Valkostirnir eru annars vegar að þegja / láta lítið fyrir sér fara / klappa með og segja að 2+2 þurfi ekki endilega að vera 4. En það er líka hægt að neita að niðurlægja sjálfan sig, neita að vera meðvirkur og kjósa þess í stað að leggja sitt af mörkum til að snúa skipinu, því það mun snúast - fyrr eða síðar. Þegar það snýst mun meirihluti Íslendinga segja: "Ég vissi auðvitað alltaf að þetta var allt saman tóm vitleysa". En slík yfirlýsing verður innantóm ef þjóðfélagsgerðin verður í millitíðinni farin í klósettið, t.a.m. ef fólk upplifir sig ekki lengur öruggt á götum úti, ef Íslendingar hafa misst forræði á lögum sínum, ef raforkan verður orðin margfalt dýrari o.s.frv. 

Kæri lesandi, þú veist í hjarta þínu hvað er gott og hvað er illt, þú kannt að gera greinarmun á réttu og röngu. Finndu hjá þér kjark til að segja það upphátt. Hættu að láta ofstækisfólk stjórna því hvað þú segir og skrifar. Stattu með sjálfum þér, börnunum þínum, komandi kynslóðum og framtíðarhagsmunum landsins þíns. Vertu maður en ekki mús.

P.S. Mundu að það tekur tíma að snúa stórri þjóðarskútu, það verður ekki gert í einum kosningum, með einni blaðagrein eða með einni færslu á samfélagsmiðlum.  

Hvað er hræðilegra en að hlaupa inn í brennandi hús?

Hafa má skilning á að Kristrún ætli ekki að beita hræðsluáróðri til að hrekja Íslendinga inn í ESB, enda blasir ekki við að gott sé að hlaupa um borð í sökkvandi skip.

Ríki Evrópu sem áður voru pólitísk stórveldi á hinu alþjóðlega sviði hafa stöðugt minni áhrif. Úkraínustríðið hefur undirstrikað það sem öllum mátti raunar vera áður ljóst, þ.e. að vegna þess hve veikburða herir Vestur-Evrópu eru í samanburði við her BNA, þá stendur NATO og fellur með hernaðarmætti Bandaríkjanna. Samt geltir ESB eins og tannlaus hundur, þar á meðal Macron, sem bandaríkjaforseti vísaði af fundi þeirra Zelenskys í Péturskirkjunni um helgina, eins og sjá má hér þótt MSM hafi klippt þetta til og reynt að setja í annað samhengi. 

Flókið og ofvaxið regluverk hamlar atvinnurekstri innan ESB, m.a. vegna þess að smá og meðalstór fyrirtæki eiga erfiðara með að uppfylla sífellt fleiri skilyrði og kröfur. Afleiðingin birtist m.a. í því hvernig blómlegur iðnaður eins og þýsk bílaframleiðsla er á fallanda fæti. Þjóðir Evrópu eru að eldast mjög hratt, sbr. opinbera tölfræði um lækkandi fæðingartíðni. Afleiðingar þeirrar þróunar birtast m.a. í álagi á lífeyriskerfin, heilbrigðiskerfin og atvinnulífið. Velferðarkerfin sem margar aðildarþjóðir ESB hafa byggt upp á síðustu áratugum munu ekki standast þetta álag, því breytt aldurssamsetning þýðir einfaldlega að ekki verður nægjanlega margt ungt og vinnandi fólk til að greiða heilsugæslu og lífeyri hinna eldri. Ef svarið við þessu á enn að vera stórfelldur innflutningur fólks frá öðrum löndum, þá verða menn að átta sig á að sú leið framkallar margvíslegar aðrar áskoranir sem óljóst er hvort / hvernig unnt er að vinna farsællega úr. Svarið getur ekki verið í því fólgið að hrúga fólki inn án aðlögunar og neita að viðurkenna áskoranirnar eða forðast að takast á við vandamálin þegar þau birtast. Sökum opingáttarstefnu í innflytjandamálum er Evrópa ársins 2025 mjög breytt frá því sem hún var þegar EES samningurinn var gerður. Á meginlandi Evrópu er mikil samfélagsleg gerjun að eiga sér stað og þegar þetta er ritað láta bændur mjög að sér kveða með mótmælum yfir sífellt hærri álögum, stöðugt fleiri vottorðum og erfiðara rekstrarumhverfi, sem ógnar landbúnaði innan ESB.

Það eru þó ekki aðeins bændur sem finna fyrir stöðugt umfangsmeira regluverki og vaxandi eftirlitsbákni því vottorðin og stimplarnir sem hægja á öllu atvinnulífinu og þrengja að frelsi einstaklingsins. Regluverkið sem Danir og Bretar þurftu að innleiða við inngöngu í EBE/ESB árið 1973 nam 2.800 blaðsíðum, en 2020, árið sem Bretar gengu út úr sambandinu, var umfangið komið yfir 90.000 blaðsíður,[1] en talið er að um 2.500 blaðsíður bætist við árlega. Þessi pappírs-stormur gerir lögin óaðgengilegri og réttarstöðu manna óskýrari. Þetta vissi James Madison, fjórði forseti Bandaríkjanna, sem varaði við því að lögin yrðu gerð of flókin og ítarleg, því ógagnsætt regluverk skerðir yfirsýn hins almenna manns og veikir réttarvitund manna.

Ofan á allt þetta hefur ESB legið undir stöðugri – og réttmætri gagnrýni – fyrir skort á lýðræðislegum stjórnarháttum. Í stað valddreifingar hafa stjórnarskrifstofur ESB verið gerðar miðlægar. Innan ESB má sjá merki um það að ákvörðunarvald um stefnumörkun sé lagt í hendur embættismanna, en stjórnmálamenn látnir um framkvæmdina / innleiðinguna og hinir síðarnefndu þannig í reynd gerðir að embættismönnum skrifstofuveldisins. Með hverju árinu sem líður verður almenningur ósáttari við áhrifaleysi sitt. Úrsögn Breta úr ESB 2020, kosningasigur bændaflokksins í Hollandi 2023, fjöldamótmæli bænda í Þýskalandi, Frakklandi og víðar árið 2024, eru til marks um það að almenningur sé búinn að fá nóg af valdboðsstjórn og kalli nú eftir því að stjórnmálamenn hlusti á vilja fólksins og svari til ábyrgðar. Öfugt við yfirstéttina virðist almenningur ekki sannfærður um að lausnin við öllum heimsins vanda sé að hækka skatta, þenja út skrifræðisbáknið og veikja undirstöðuatvinnugreinar. Meðan stjórnmálamenn gefa í skyn að þau vantreysti kjósendum til að eiga síðasta orðið í stærstu málum[2] - og meðan pólitísk ákvarðanataka verður sífellt fjarlægari kjósendum - er ekki við öðru að búast en að spenna haldi áfram að hlaðast upp milli þeirra sem setja reglurnar og þeirra sem búa við reglurnar.

 

[1] Árið 2025 er fjöldinn kominn vel yfir 100.000 bls., sjá http://en.euabc.com/word/12#:~:text=The%20complete%20body%20of%20the,of%20information%20from%20different%20sources, skoðað 21.2.2024.

[2] Sjá https://www.dv.is/eyjan/2023/12/23/thordis-kolbrun-set-fyrirvara-vid-ad-thjodin-segi-hug-sinn-til-adildar-ad-esb-thjodaratkvaedagreidslu-thad-er-hlutverk-stjornmalamanna/ 

Vill ekki hræða landsmenn til að ganga í ESB

Hefur þú framið hugsanaglæp?

Hvað er frjáls fjölmiðill? Almennt séð er það fréttaveita sem er óháð afskiptum frá ríkisvaldi og öðrum utanaðkomandi aðilum svo sem fyrirtækjum eða áhrifamönnum. 

Búa Íslendingar við frjálsa fjölmiðlun í þessu landi þar sem stærsti fjölmiðillinn er ríkisrekinn og þrengir svo að öðrum fjölmiðlum að þeir segjast þurfa að grenja út RÍKISSTYRK til að lifa?

Getum við sem almennir borgarar í slíku ríki gengið út frá því að það sé dyggð að treysta gagnrýnislaust því sem við heyrum frá sérfræðingum ríkisins og því sem við heyrum í ríkisreknum / ríkisstyrktum fjölmiðlum eða fulltrúum ríkisrekinna stjórnmálaflokka? Verðum við að trúa og treysta sérfræðingunum og fulltrúum valdsins? Er ekki leyfilegt að efast / hugsa sjálfstætt / spyrja spurninga / leita annarra leiða / rannsaka frumforsendur sjálfur? Búum við í ríki þar sem þeir sem vilja nota eigin vitsmuni eru litnir hornauga sem "hugsanaglæpamenn"?

Alræðisríki krefjast þess að almenningur beri traust til handhafa ríkisvalds og ríkisstofnana. Alvöru lýðræðisríki gera enga slíka kröfu til borgaranna. Í lýðræðislegu fyrirkomulagi þurfa kjörnir fulltrúar að vinna sér inn traust með orðum sínum og athöfnum. Í lýðræðisríkjum þurfa ríkisstofnanir að sýna í verki, en ekki áróðri, að þeim sé treystandi. Verði trúnaðarbrestur milli valdhafa og borgara mega borgararnir spyrja, gagnrýna og skipta um valdhafa. 

Hornsteinn lýðræðislegs stjórnarfars er samkvæmt þessu ekki það að borgararnir treysti valdhöfum, fjölmiðlum og stofnunum. Hornsteinninn er miklu fremur sá að borgararnir veiti réttmætt aðhald, kynni sér málin sjálf, skoði frumforsendur, leggi sjálfstætt mat á það sem blasir við en gleypi ekki hrátt það sem að þeim er rétt. Í lýðræðisríki er borgurunum heimilt að efast um fyrirætlanir og aðgerðir stjórnvalda. Sjálfstætt hugsandi fólk er þannig grunnstoð heilbrigðs lýðræðis, ekki ógn við lýðræðið. Með öðrum orðum: Fulltrúalýðræðið grundvallast á rétti fólks til að setja ríkisvaldinu mörk og veita fulltrúum ríkisvalds málefnalegt aðhald. 

Alþingi er skipað kjörnum fulltrúum fólksins í landinu. Það kallast fulltrúalýðræði. Þetta þjónar þeim tilgangi að minna á að völdin tilheyra fólkinu, ekki þingmönnum og ekki ráðherrum sem fara aðeins tímabundið með valdið í umboði kjósenda. Meðan kjörnir fulltrúar eru í þjónustu fólksins fara þeir misvel með það traust sem þeim er sýnt. Í áranna rás hafa þeir afhent mikið vald til embættismanna, sérvalinna sérfræinga og jafnvel til erlendra skrifstofumanna. 

Í þessu ljósi er ástæða til að minna á það aftur og aftur að hlutverk almennings í þessu samhengi er ekki að bera blint traust til þeirra sem fara með völdin, heldur að veita þeim aðhald. Það gerum við m.a. með því að bera upp spurningar, kalla eftir rökstuðningi og mega efast um það sem verið er að gera í nafni valdsins.